Reuters: «Ασφυκτική» η πίεση στην Ελλάδα για ιδιωτικοποιήσεις

Η άθλια εμπειρία της Ελλάδας δεν αποτελεί καθολού καλή διαφήμιση για τις ιδιωτικοποιήσεις ως εργαλείο περικοπής του δημοσίου χρέους, τονίζει σε εκτεταμένο άρθρο τουτο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Άλλες υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης βρίσκονται όμως σε πολύ καλύτερη θέση από την Ελλάδα για να τις φέρουν εις πέρας με σχετική επιτυχία....
Η Ιταλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία, αντιμετωπίζουν και αυτές τεράστια χρέη. Σε αντίθεση με την Ελλάδα έχουν όμως την πολυτέλεια χρόνου να οργανώσουν καλύτερα τις αποκρατικοποιήσεις τους έτσι ώστε να αποφέρουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, τόσο για την οικονομική τους ανάπτυξη όσο και για τα δημοσιονομικά τους.

Η Ελλάδα έχει καταλήξει πια να είναι συνώνυμο της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, γεγονός που υπονόμευσε εντελώς την ελκυστικότητά της για επενδύσεις.

«Δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Ελλάδα έχει την πολυτέλεια να κάνει ο,τιδήποτε με ιδεώδη τρόπο. Bασικά, είναι σα μια οικογένεια που καίει τα έπιπλά της μόνο και μόνο για να επιβιώσει», δήλωσε στο Reuters ο Μπιλ Μέγκινσον, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα.

«Άλλες χώρες όμως, ειδικά αυτές στις οποίες η κρίση δείχνει να έχει κοπάσει κάπως, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, θα μπορούσαν (να προχωρήσουν με ιδεώδη τρόπο) και πιθανώς να το κάνουν», πρόσθεσε.

Η Ελλάδα έχει καταθέσει πρόγραμμα για την πώληση των περιουσιακών της στοιχείων προκειμένου να πείσει τους πιστωτές της ότι καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για να αναμορφώσει την οικονομία της και να αντλήσει έσοδα που θα την βοηθήσουν να αποπληρώσει το τεράστιο χρέος της.

Η ΕΕ και το ΔΝΤ, που πιέζουν την Ελλάδα να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο θα υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της, έχουν χάσει την υπομονή τους εξαιτίας της συνεχούς αδυναμίας της χώρας να εκπληρώσει τους δημοσιονομικούς της στόχους.

Παρά την απροθυμία της Ελλάδας να προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις, εξαιτίας των αντίξοων οικονομικών συνθηκών στην αγορά, η χώρα - που στοχεύει σε έσοδα 19 δις ευρώ από το πρόγραμμα έως το 2015 - έχει αρχίσει να εντείνει τις προσπάθειές της, δημοσιεύοντας πρόσφατα την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την πώληση της ΔΕΠΑ και την διαχείριση του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης (IBC).

Παράλληλα, μέχρι το Μάιο θα προκηρύξει διαγωνισμούς για την πώληση μεριδίων στον ΟΠΑΠ και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ.

Ωστόσο, το αυστηρό χρονοδιάγραμμα και οι φιλόδοξοι στόχοι του προγράμματος που έχουν ήδη αναθεωρηθεί προς τα κάτω για το χρονικό ορίζοντα έως το 2015, υποδηλώνουν ότι η Ελλάδα θα δυσκολευτεί να πιάσει τις τιμές πώλησης που επιθυμεί.

«Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να τεθούν στο περιθώριο... η μακροπρόθεσμη στρατηγική των επιχειρήσεων και η εξασφάλιση μιας δίκαιης αποτίμησης για τον φορολογούμενο», δήλωσε ο Ντέιβιντ Πάρκετ, καθηγητής Αποκρατικοποιήσεων και Ρυθμίσεων στο Cranfield School of Management.

«Οπωσδήποτε υπάρχει ο κίνδυνος να ξεπουλήσει η κυβέρνηση επιχειρήσεις χωρίς να σκεφτεί καλά τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις».

Καιροσκοπικές κινήσεις

Οι χώρες που έχουν στην διάθεσή τους περισσότερο χρόνο για να εξυγιάνουν τις κρατικές τους επιχειρήσεις πριν τις βγάλουν στο σφυρί, βελτιώνοντας την διαχείριση και την κερδοφορία τους, πετυχαίνουν καλύτερες τιμές στην αγορά.

Η Ιρλανδία στοχεύει να αντλήσει 3 δις ευρώ από την πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού βραχίονα της εταιρίας κοινής ωφέλειας Bord Gais.

Όμως, παρά το γεγονός ότι έχει δεσμευτεί και αυτή να προχωρήσει σε σειρά αποκρατικοποιήσεων στο πλαίσιο της βοήθειας που έλαβε από την ΕΕ και του ΔΝΤ, το χρονοδιάγραμμά της δεν είναι αυστηρό και η ίδια έχει πει ότι δεν θα δεχθεί πιέσεις να ξεπουλήσει τις επιχειρήσεις της.

Η Ισπανία έχει ήδη καθυστερήσει την ιδιωτικοποίηση της κρατικής επιχείρησης στοιχηματισμού Loterias, καθώς και των δυο μεγαλύτερων αεροδρομίων της χώρας, επικαλούμενη τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες.

«Είναι μια ισορροπία: Ή φέρεσαι καιροσκοπικά μαζεύοντας προσφορές ή διαμορφώνεις ένα οργανωμένο σχέδιο που θα σου εξασφαλίσει μερικά χρόνια για να σκεφτείς με ποιο τρόπο θα αυξήσεις την αξία του οργανισμού πριν τον πουλήσεις;», δήλωσε ο Τζέιμς Κλόουζ της Ernst & Young.

«Η Ιρλανδία σίγουρα δείχνει να αλλάζει το μοντέλο διοίκησης των κρατικών της επιχειρήσεων, προσπαθώντας να αυξήσει την αξία τους πριν την πιθανή τους πώληση».

Η Ιταλία δεν έχει ακόμη διαμορφώσει συγκεκριμένο σχέδιο αποκρατικοποιήσεων. Ο πρωθυπουργός Μάριο Μόντι έχει προτείνει την ιδιωτικοποίηση των δημοτικών υπηρεσιών. Ο επικεφαλής του μεγαλύτερου συνδέσμου εργοδοτών της χώρας έχει πει μάλιστα ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει την πώληση ποσοστού στην επιχείρηση ενέργειας Eni.

Η σωστή οργάνωση τέτοιων πωλήσεων αποτελεί κλειδί για να μεγιστοποιηθεί το δημοσιονομικό τους αποτέλεσμα. Οι καλύτερες τιμές επιτυγχάνονται συνήθως είτε μέσω δημόσιας προσφοράς, είτε πουλώντας σταδιακά ποσοστά - επιλογές που παίρνουν πολύ περισσότερο χρόνο από τους διαγωνισμούς που ετοιμάζει η Ελλάδα.

«Εάν τις πουλήσεις τμηματικά, το πρώτο κομμάτι ίσως πουληθεί σε χαμηλή αποτίμηση. Αλλά καθώς βελτιώνεται η αποδοτικότητα της επιχείρησης, πουλάς τα υπόλοιπα κομμάτια σε προοδευτικά υψηλότερο τίμημα», δήλωσε ο Mέγκινσον, που διατέλεσε μέλος της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής αποκρατικοποιήσεων της ιταλικής κυβέρνησης το διάστημα 2002-2007.

Όταν η βρετανική κυβέρνηση ιδιωτικοποίησε την εταιρία τηλεπικοινωνιών BT, το έκανε σε τρεις δόσεις και σε περίοδο εννέα ετών. Στην πώληση του πρώτου ποσοστού το 1984, η κυβέρνηση έλαβε 1,30 λίρες ανά μετοχή, στην πώληση του δεύτερου τμήματος το 1991 έλαβε 3,35 λίρες ανά μετοχή και στην τελευταία πώληση το 1993, 4,10 λίρες.

Περιορισμένο επενδυτικό ενδιαφέρον

Η αβεβαιότητα που περιβάλλει την Ελλάδα και τις οικονομικές της προοπτικές καθιστούν δύσκολη την προσέλκυση αγοραστών.

Επενδυτικά κεφάλαια (private equity) βλέπουν ακόμα ελκυστικές ευκαιρίες σε Ιταλία και Ισπανία, ειδικά εταιρίες με διεθνείς δραστηριότητες. Το ενδιαφέρον για την Ελλάδα, ωστόσο, είναι περιορισμένο, είπε ο Jeremy Golding, ιδρυτής της Golding Capital, μιας γερμανικής εταιρίας διαχείρισης κεφαλαίων fund-of-funds με 2 δισ. ευρώ στο χαρτοφυλάκιό της.

«Δεν περιμένω ότι οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα θα προκαλέσουν πυρετό του χρυσού στα private equity funds. Θα είναι πιο επιλεκτικοί», είπε.

Καθησυχαστικά για όσους σκέφτονται τις ιδιωτικοποιήσεις μπορεί να λειτουργήσει και η ζήτηση από κρατικά επενδυτικά κεφάλαια και ασιατικές κρατικές εταιρίες, τα οποία σύμφωνα με τον καθηγητή Μέγκινσον είναι πιθανό να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Πορτογαλία έχει ήδη αντλήσει το 60% από τα 5 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, από την πώληση του 40% της ενεργειακής εταιρίας REN στην China State Grid και την Oman Oil, και ποσοστό 21% της EDP στην κρατική China Three Gorges.

Η διάθεση ενός περιουσιακού στοιχείου σε χαμηλή τιμή σημαίνει επίσης ότι η κυβέρνηση χάνει μελλοντικά έσοδα, μειώνοντας ουσιαστικά τη δυνατότητα διαχείρισης του χρέους της, δήλωσε ο Πάολο Μάνασε, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.

Η Ελλάδα, της οποίας το χρέος αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στα 327 δισ. ευρώ στα τέλη του έτους, καλύτερα να επικεντρώσει τις προσπάθειές της σε πιο αποτελεσματικούς τρόπους άντλησης εσόδων, πατάσσοντας π.χ. τη φοροδιαφυγή, δήλωσε ο κ. Μάνασε.

Μια χώρα με περισσότερο χρόνο στη διάθεσή της μπορεί να διαμορφώσει ένα καλύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο πριν αρχίσει να πουλάει τα περιουσιακά της στοιχεία. Επισπεύδοντας, αντίθετα, τις ιδιωτικοποιήσεις κινδυνεύει να μεταβιβάσει απλώς ενεργειακά μονοπώλια σε ιδιώτες, με πιθανό αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία της μακροπρόθεσμα .

«Οι ιδιωτικοποιήσεις... μπορούν να αυξήσουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών και να μειώσουν τις τιμές.... ο κλάδος, ωστόσο, θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί κατάλληλα για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη», δήλωσε ο Στήβεν Λιτλτσάιλντ, καθηγητής από το Judge Business School του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ.

Σε κλάδους όπως η ενέργεια, για παράδειγμα, αυτό περιλαμβάνει το να τεθούν η διανομή, η μεταφορά και η παραγωγή υπό διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς.