Μύθοι και πραγματικότητες για τις τιμές της βενζίνης

Του Χάρη Φλουδόπουλου*

«Πέφτει η διεθνής τιμή του πετρελαίου και στην Ελλάδα οι τιμές της βενζίνης ανεβαίνουν» είναι μια από τις πιο προσφιλείς επωδούς, όταν η ανάλυση για την αγορά καυσίμων παραμένει στην επιφάνεια και δεν εισχωρεί στα πραγματικά προβλήματα και τις παθογένειες του κλάδου....



Το πιο πρόσφατο παράδειγμα έρχεται από την τελευταία καταγγελία – ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ που υποστηρίζει ότι από τα τέλη Μαρτίου έως τα τέλη Αυγούστου η διεθνής τιμή του πετρελαίου μειώθηκε από τα 93 στα 88 ευρώ, την ίδια περίοδο που η τιμή της αμόλυβδης αυξήθηκε κατά 2%. Στη συγκεκριμένη ανακοίνωση, ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε ένα από τα συνηθέστερα λάθη, δηλαδή συνέκρινε την τιμή του πετρελαίου με αυτή της βενζίνης. Και όμως, όπως έπρεπε να γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με τον κλάδο, το πετρέλαιο και η βενζίνη είναι δύο εντελώς διαφορετικά προϊόντα που τιμολογούνται ανεξάρτητα, όχι μόνο στη χώρα μας επειδή το «αποφάσισαν» οι… εταιρείες αλλά διεθνώς, επειδή αυτή είναι η πρακτική της αγοράς.

«Υπάρχει μια λανθασμένη εντύπωση ότι όταν ανεβαίνει το αργό, πρέπει να ανεβαίνει η βενζίνη, και όταν πέφτει το αργό πρέπει να πέσει και η βενζίνη. Πρόκειται για παρανόηση», τονίζουν στο Capital.gr πηγές του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων. Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εξελίξεις στα ευρωπαϊκά διυλιστήρια: το κλείσιμο αρκετών διυλιστηριακών μονάδων είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί η ζήτηση και να ασκούνται πτωτικές πιέσεις στο αργό. Αντίθετα η προσφορά μικρότερων ποσοτήτων διυλισμένου προϊόντος (βενζίνη) είχε αντίθετο αποτέλεσμα και πίεσε προς τα πάνω τη διεθνή τιμή της βενζίνης. Ειδικά για φέτος το καλοκαίρι αναφέρουν οι ίδιες πηγές είχαμε το φαινόμενο να πέφτει το αργό καθώς αυξήθηκε η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας και μπήκε ξανά στην αγορά η Λιβύη, την ίδια στιγμή που λόγω εποχικότητας η ζήτηση για βενζίνη ήταν αυξημένη και πίεζε προς τα πάνω τις τιμές του προϊόντος.

Η τιμή

Ποια ήταν όμως η διακύμανση της τιμής του αργού, και της διεθνούς τιμής Platts που χρησιμοποιείται για την τιμολόγηση από τα διυλιστήρια της περιοχής της Μεσογείου και των τιμών της βενζίνης στην Ελλάδα, το επίμαχο διάστημα που επικαλείται ο ΣΥΡΙΖΑ;

Ημερομηνία	Αμόλυβδη βενζίνη Platts	Αργό brent	Αργό σε βαρέλια	Θέρμανση/diesel	ισοτιμία €/$
30 Μαρτίου	1214 δολάρια/τόνος	935 δολάρια/ τόνος	123 δολάρια	1032	1,3356
29 Ιουνίου	906 δολάρια /τόνος	716 δολάρια/ τόνος	95 δολάρια	864	1,2590
31 Αυγούστου	1113 δολάρια/ τόνος	867 δολάρια/ τόνος	114 δολάρια	1024	1,2611

Δηλαδή την ίδια περίοδο υπάρχουν διαφορετικές διακυμάνσεις μεταξύ της τιμής του πετρελαίου και της τιμής της βενζίνης.

Στην πραγματικότητα στο διάστημα από τον Μάρτιο (τα αναλυτικά στοιχεία είναι στη διάθεση του Capital.gr) είχαμε μία πτωτική τάση μέχρι τον Ιούνιο, η οποία μάλιστα αμβλύνεται εξαιτίας της ισοτιμίας, και στη συνέχεια παρατηρείται ανάκαμψη των διεθνών τιμών. Σε πραγματικές τιμές σήμερα η τιμή Platts εμφανίζεται αυξημένη έναντι του Μαρτίου (στις 11 Σεπτεμβρίου ήταν στα 1125 δολάρια ο μετρικός τόνος) γεγονός που εξηγεί τη μικρή αύξηση της τιμής της αντλίας.

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τονιστούν τα εξής σε σχέση τη διαμόρφωση της τιμής των καυσίμων στη χώρα μας:

1. Για τον καθορισμό της τιμής δε χρησιμοποιείται η τιμή του πετρελαίου αλλά η τιμή της βενζίνης Platts (HCIF MED).

2. Η τιμή ορίζεται με βάση το μέσο όρο των τεσσάρων ημερών.

3. Διαχρονικά οι τιμές στην Ελλάδα κινούνται ευθέως ανάλογα με τη διαμόρφωση των τιμών Platts, πλην όμως οι διακυμάνσεις είναι μικρότερες και στην άνοδο και στην πτώση λόγω του τετραημέρου. Για παράδειγμα μέχρι τον Ιούλιο που η αγορά ήταν πτωτική οι ελληνικές τιμές έπεσαν 6% και η διεθνής τιμή 18%. Αντίστροφα στην άνοδο μέχρι το Σεπτέμβριο οι ελληνικές τιμές αυξήθηκαν 10% και η διεθνής τιμή 23%.

4. Σε κάθε περίπτωση η τιμή διυλιστηρίου αντιπροσωπεύει μόλις το 39% της συνολικής τιμής με το μεγαλύτερο ποσοστό να καθορίζεται από το πόσους φόρους εισπράττει το κράτος.

Φόροι

Μπορεί η διαμόρφωση της τιμής του προϊόντος να είναι ευθέως ανάλογη με τις διακυμάνσεις στη διεθνή αγορά ωστόσο η τιμή αυτή αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό ποσοστό της τελικής τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής, σημειώνουν στο Capital.gr πηγές του ομίλου Motor Oil Hellas.

Για παράδειγμα: Την περασμένη Παρασκευή η τιμή αντλίας ήταν 1,815 ευρώ το λίτρο. Από αυτή την τιμή λιανικής, τα μερίδια διαμορφώθηκαν ως εξής: τιμή διυλιστηρίου 0,713 ευρώ το λίτρο (39,2%), κρατικές εισφορές 0,686 (37,8%), κέρδος επιχειρηματικής δραστηριότητας συν άλλα κόστη 0,077 (4,3%). Το μέχρι στιγμής άθροισμα είναι 1,476 και επ΄αυτού επιβάλλεται ΦΠΑ 23% ή αλλιώς 0,339 (18,7%). Άρα το κράτος βάζει στο ταμείο του από φόρους και ΦΠΑ το 56,5% της τιμής της αντλίας και μόνο το 39,2% διαμορφώνεται με βάση τις διεθνείς τιμές.

Η ανάλυση της τιμής αντλίας στις 7 Σεπτεμβρίου

Λιανική Τιμή	1,815 €/λίτρο	100%
Τιμή διυλιστηρίου	0,713 €/λίτρο	39,2%
Κρατικές εισφορές	0,686	37,8%
Κέρδος επιχειρηματικής δραστηριότητας και άλλα κόστη (μεταφορικά, μεικτό κέρδος εταιρείας, εισφορά ταμείου βενζινοπωλών, κέρδος πρατηριούχου)	0,077	4,3%
ΦΠΑ	0,339	18,7%
Σύνολο εσόδων κράτους	1,024	56,24%

Τα πραγματικά προβλήματα


Επί της ουσίας ο εντυπωσιασμός που επιχειρείται γύρω από το θέμα των τιμών, λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τα πραγματικά προβλήματα της αγοράς, δηλαδή το λαθρεμπόριο, τη νοθεία, την πειρατεία, τις πειραγμένες αντλίες, τους ελλιπείς ελέγχους και τη μη εφαρμογή ψηφισμένων νόμων (σύστημα εισροών εκροών). Και βέβαια είναι πασιφανές ότι το κράτος με τους φόρους που έχει επιβάλει, είναι ο μοναδικός υπεύθυνος όχι μόνο για τις απαράδεκτα υψηλές τιμές αλλά και για την άνευ προηγουμένου κρίση στην αγορά.

*στο capital.gr