Η πολιτική πορεία της Μέρκελ

«Δεν πρόκειται να φτάσει μακριά» έλεγαν οι περισσότεροι για την Άνγκελα Μέρκελ. Κι όμως, εκείνη τους διαψεύδει. Και διεκδικεί για δεύτερη φορά την επανεκλογή της στην καγκελαρία. Πώς τα καταφέρνει;....



Δύο πρόσφατα περιστατικά είναι χαρακτηριστικά της «πολιτικής αλά Μέρκελ». Στο πρώτο η καγκελάριος έδειξε ικανότητά στο πολιτικό πόκερ, αντιδρώντας αστραπιαία σε μία αιφνιδιαστική κίνηση του ρώσου προέδρου Βλάντιμιρ Πούτιν: κατά την κοινή επίσκεψή τους στην Αγία Πετρούπολη, όπου θα πραγματοποιούσαν τα εγκαίνια έκθεσης καλλιτεχνικών θησαυρών- μεταξύ αυτών και έργα τέχνης που είχαν λαφυραγωγήσει τα σοβιετικά στρατεύματα στη Γερμανία κατά τον Β´ παγκόσμιο πόλεμο- ο Πούτιν αποφάσισε την τελευταία στιγμή να της αφαιρέσει το δικαίωμα λόγου στα εγκαίνια. Η Μέρκελ αντέδρασε άμεσα στην προσβολή, απειλώντας με άμεση αποχώρηση και έκανε «ματ» στον πρόεδρο της Ρωσίας.

Διαφορετική ήταν η αντίδρασή της στην υπόθεση των παρακολουθήσεων της αμερικανικής NSA, όταν έγινε γνωστό ότι ο πιο στενός σύμμαχος της Γερμανίας, δηλαδή οι Αμερικανοί, κατασκόπευαν τους γερμανούς φίλους τους και μάλιστα με την αγαστή συνεργασία των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών. Αρχικά η καγκελάριος σιωπούσε, ενώ στη συνέχεια εξέφρασε την αγανάκτησή της μέσω εκπροσώπου. Την τακτική Μέρκελ σχολιάζει ο ιστορικός Έντγκαρ Βόλφρουμ: «Προσπαθεί πάντοτε να αποδυναμώνει την ένταση που εμφωλεύει στα διαμφισβητούμενα θέματα». Στη συνέχεια περιμένει να λυθεί το πρόβλημα από μόνο του και ακολουθεί την άποψη της πλειοψηφίας.



Ο κόσμος της Μέρκελ: αριθμοί, στοιχεία, γεγονότα

Ιδιαίτερα αυστηρή τακτική ακολουθεί η Άνγκελα Μέρκελ στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, όπου από το 2008 είναι περιζήτητη ως διαχειρίστρια της κρίσης. Μόλις άρχισαν τα προβλήματα στην Ελλάδα, προσπάθησε να σταθεροποιήσει το ευρώ. Στην Ελλάδα και σε όλη τη νότια Ευρώπη η πολιτική της αντιμετωπίζεται αρνητικά, αλλά στο ευρύτερο διεθνές περιβάλλον τα θετικά σχόλια υπερτερούν.

Για να αντιληφθεί κανείς την τακτική της καγκελαρίου πρέπει να ανατρέξει στις «ρίζες» της. «Σίγουρα δεν είναι ιδεολόγος η Άνγκελα Μέρκελ» λέει η δημοσιογράφος Ζακλίν Μπόιζεν, που είχε γράψει μία βιογραφία της καγκελαρίου πριν εκείνη ανέλθει στην εξουσία. «Αισθάνεται ελεύθερη να παίρνει αποφάσεις στη βάση αριθμών, στοιχείων και γεγονότων. Εάν θεωρεί ότι ο ορθολογισμός και τα επιχειρήματα επιβάλλουν μία συγκεκριμένη απόφαση, την προσυπογράφει, έστω και αν οι όποιες ιδεολογικές ή προγραμματικές δεσμεύσεις θα υπεδείκνυαν κάτι άλλο». Χαρακτηριστικό παράδειγμα πραγματιστικής σκέψης, που δεν αποκλείει ακόμα και πλήρη ανατροπή προηγούμενων αποφάσεων, ήταν η υπόθεση της πυρηνικής ενέργειας. Μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα η άλλοτε ένθερμη οπαδός της πυρηνικής ενέργειας έκανε πλήρη στροφή και αποφάσισε το κλείσιμο όλων των πυρηνικών εργοστασίων, κάτι που σίγουρα δεν την έβλαψε πολιτικά.



Από την Ανατολική Γερμανία στην κυβέρνηση Κολ

Κάποτε την αποκαλούσαν «το κοριτσάκι του Κολ», καθώς πολιτικός μέντοράς της ήταν ο πρώην καγκελάριος. Σήμερα αποκαλείται «η μαμά» (Μutti), ίσως γιατί ελέγχει απολύτως κόμμα και κυβέρνηση. Οι καταβολές της εντοπίζονται στην Ανατολική Γερμανία. Όπως λέει η δημοσιογράφος Ζακλίν Μπόιζεν, η Άνγκελα Μέρκελ δεν ανήκε στους αντιφρονούντες, δεν υπέστη διώξεις από το καθεστώς, δεν είχε «σκιές» στην παιδική της ηλικία. Έμαθε όμως από νωρίς να είναι προσεκτική στις σχέσεις με τους άλλους. Ήταν μία «εξασκημένη» Ανατολικογερμανίδα, η οποία δεν επεδείκνυε ούτε υπερβολικό οπορτουνισμό, αλλά ούτε ασυγκράτητο πνεύμα ανεξαρτησίας. Άνθρωποι που τη γνωρίζουν από εκείνη την εποχή λένε ότι διαθέτει εξαιρετική ικανότητα επικοινωνίας.

Αλλά ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός Κουρτ Λάουκ έχει τις δυσκολίες του με το «μοντέλο Μέρκελ»: «Ακούει προσεκτικά, προσλαμβάνει, αντιλαμβάνεται, αλλά η τελική απόφαση ποτέ δεν θα είναι σίγουρη, γιατί το feedback που σου δίνει είναι ασαφές». Η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ έχει δηλώσει ότι δεν της αρέσει να παίρνει ad hoc αποφάσεις. «Προσπαθώ να αντιληφθώ το πλήρες εύρος του προβλήματος και σε πολλές περιπτώσεις το τελικό αποτέλεσμα της όποιας απόφασης».

Έτσι σκέπτεται ένας άνθρωπος ταγμένος στις θετικές επιστήμες, που άργησε να μπει στην πολιτική. Για την ακρίβεια μπήκε μάλλον τυχαία στα 35 της χρόνια, ως αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου στην κυβέρνηση του τελευταίου πρωθυπουργού της Ανατολικής Γερμανίας Λόταρ ντε Μεζιέρ. Μαζί με την ιδιαίτερη επιμέλειά της, αρχίζει να καλλιεργεί και τη φιλοδοξία της. Το 1994 γίνεται υπουργός Περιβάλλοντος στην κυβέρνηση Κολ – ένα σημαντικό πόστο για μία διδάκτωρ Φυσικής. Όταν ο Κολ έχασε τις εκλογές το 1998, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα μπαίνει σε μία περίοδο εσωστρέφειας, αλλά η Άνγκελα Μέρκελ βρίσκει την ευκαιρία να εδραιώσει γρήγορα τη θέση της: ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, διάδοχος του Κολ στη ηγεσία της CDU, τη διορίζει γενική γραμματέα του κόμματος και εκείνη δίνει το σύνθημα: «Σημασία έχει να βγάζουμε ειδήσεις». Μία από τις ειδήσεις ήταν το σκάνδαλο των μαύρων ταμείων της CDU με πρωταγωνιστές τους Κολ και Σόιμπλε.



Τα χρόνια της καγκελαρίας

Μετά από αυτό το σκάνδαλο αρχίζει η ηθική αποκαθήλωση του Χέλμουτ Κολ και το 2000 η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ εκλέγεται στην ηγεσία των χριστιανοδημοκρατών. Το 2005 ορκίζεται για πρώτη φορά καγκελάριος, έστω και ως επικεφαλής ενός μεγάλου συνασπισμού μαζί με τους σοσιαλδημοκράτες. Σήμερα η Άνγκελα Μέρκελ έχει συμπληρώσει 13 χρόνια στην ηγεσία των χριστιανοδημοκρατών και οκτώ στην καγκελαρία. Έχει καταφέρει να απαλλαγεί από όλους τους εσωκομματικούς αντιπάλους της, χωρίς να υψώσει καν τη φωνή της. Απλώς τους αφήνει να λυσσομανούν επί ματαίω.

Το ότι μπορεί να ηγείται, το έχει αποδείξει. Αλλά σε ποια κατεύθυνση κινείται η ηγεσία της; Ακόμη και πολλοί χριστιανοδημοκράτες έχουν αυτήν την απορία. Κάποιοι μάλιστα την κατηγορούν ότι έχει αποδυναμώσει το παραδοσιακό προφίλ του κόμματος.



Πηγή: Deutsche Welle