Επιχείρηση «Χαμένη Ατλαντίδα» απο το μεγαλύτερο ηλιακό πλοίο του κόσμου

Μυθιστορηματική περιπέτεια γύρω από μια σπουδαία αρχαιολογική έρευνα με πινελιές από επιστημονική φαντασία και ιστορίες για χαμένους πολιτισμούς που βυθίστηκαν στη θάλασσα θυμίζει η επιχείρηση «Terra Submersa», η οποία πρόκειται να αρχίσει...


 σε λίγες ημέρες στον Αργολικό κόλπο.
Το μεγαλύτερο ηλιακό πλεούμενο του κόσμου θα χρησιμοποιηθεί για να εντοπιστούν ίχνη του αρχαιότερου προϊστορικού οικισμού στην Ευρώπη. Και αυτή είναι η συνέχεια μιας ιστορίας που ξεκίνησε πριν από περίπου 60 χρόνια, όταν ο Αδωνις Κύρου, της γνωστής οικογενείας των διανοουμένων, καλλιτεχνών και εκδοτών της εφημερίδας «Εστία», στη διάρκεια μιας εκδρομής και εντελώς τυχαία έκανε μια πρώτου μεγέθους αρχαιολογική ανακάλυψη. Το μοναδικό και εξαιρετικά σπάνιο στοιχείο της όλης υπόθεσης έγκειται στο γεγονός ότι οποιαδήποτε από τις ξεχωριστές της παραμέτρους θα μπορούσε να προσφέρει υλικό για το σενάριο μιας συναρπαστικής κινηματογραφικής ταινίας - πόσο μάλλον όταν προσπαθήσει κάποιος να ακολουθήσει ταυτόχρονα όλα τα επιμέρους νήματα που συνθέτουν την ιστορία.
Ξεκινώντας από την επικαιρότητα, και μόνο η έλευση του εκθαμβωτικού «Tûranor PlanetSolar» θα μπορούσε να αποτελεί γεγονός άξιο σχολιασμού. Πρόκειται για το μεγαλύτερο στον κόσμο σκάφος τύπου καταμαράν το οποίο κινείται με ηλιακή ενέργεια. Η κατασκευή του κόστισε περίπου 15 εκατ. ευρώ, έχει μήκος 31 μέτρα και καλύπτεται από συλλέκτες ηλιακής ακτινοβολίας συνολικού εμβαδού 500 τ.μ. Μετατρέποντας την ακτινοβολία σε ενέργεια η οποία αποθηκεύεται σε ειδικούς συσσωρευτές, το «Tûranor PlanetSolar» έχει τη δυνατότητα να κινείται επί 72 ώρες σε απόλυτο σκοτάδι.
Ο Γερμανός επιχειρηματίας και χρηματοδότης της ναυπήγησης του σκάφους, Ιμο Στρέλερ, εμπνεύστηκε το όνομα «Tûranor» από τα έργα του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, συγγραφέα των επικών μυθιστορημάτων της σειράς «Αρχοντας των Δαχτυλιδιών». Σε κάποια από τις γλώσσες των ξωτικών που επινόησε ο Τόλκιν, «tûranor» σημαίνει «δύναμη από τον ήλιο».
Το «Tûranor PlanetSolar» παραχωρήθηκε στο Τμήμα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης αποκλειστικά και μόνο για έναν σκοπό: να μετατραπεί σε πλωτό ερευνητικό εργαστήριο και να πλεύσει στην Ελλάδα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από ομάδα Ελβετών και Ελλήνων επιστημόνων για τον εντοπισμό ενός βυθισμένου οικισμού τεράστιας ιστορικής σημασίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων, στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του σπηλαίου Φράγχθι, πολλές δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού, θαμμένα στον βυθό του Αργολικού κόλπου, υπάρχουν τα υπολείμματα μιας πολιτείας η οποία κατοικήθηκε μεταξύ 40000 και 3000 π.Χ.

Ερασιτέχνες αρχαιολόγοι
Πριν από 60 χρόνια, στις 17 Ιουλίου 1955, μια παρέα τεσσάρων φίλων, ηλικίας περίπου 17 ετών, βρέθηκε τυχαία σε μια απόμακρη παραλία, απέναντι από τις Σπέτσες, το νησί απ' όπου είχε ξεκινήσει. Ενας από τους νέους ήταν ο Αδωνις Κύρου, μετέπειτα διευθυντής της ιστορικής εφημερίδας «Εστία» και γιος του τότε εκδότη της, Κύρου. Μάλιστα, ήταν ο Κύρος Κύρου ο οποίος έδωσε στον Αδωνι την άδεια να χρησιμοποιήσει το οικογενειακό βαρκάκι για να περάσει μαζί με τη συντροφιά του απέναντι, στην αμμώδη παραλία που βρίσκεται μπροστά από το πανάρχαιο σπήλαιο Φράγχθι. Χωρίς να το συνειδητοποιεί ακόμη, ο Αδωνις Κύρου διέθετε ήδη το οικογενειακό δημοσιογραφικό δαιμόνιο.
Σπρωγμένος από αυτό, επέμενε να κωπηλατήσουν ως την απομακρυσμένη παραλία, καθώς εκεί υποτίθεται ότι θα έψηναν ανενόχλητοι την ψαριά τους, καθώς οι τέσσερις φίλοι ήταν ερασιτέχνες υποβρύχιοι ψαράδες. Οταν όμως αποβιβάστηκαν στην έρημη ακτή, δεν χρειάστηκε να σκάψουν πολύ για να δουν, κατάπληκτοι, έναν αρχαιολογικό θησαυρό να αποκαλύπτεται μέσα από το έδαφος. Τα απομεινάρια που άφησε πίσω του ο χρόνος από έναν νεολιθικό οικισμό βρίσκονταν μόλις 40 πόντους κάτω από την επιφάνεια και το αυλάκι που τα παιδιά χάραξαν στο χώμα γύρω από τη φωτιά γέμισε από τα αιχμηρά κομμάτια ενός σκληρού, μαύρου πετρώματος. Η όψη και η υφή του παρέπεμπαν σε ηφαίστειο και δεν έμοιαζε με οτιδήποτε είχαν δει έως τότε ο Αδωνις Κύρου και οι φίλοι του.
Ηταν οψιανός (ή οψιδιανός), πέτρωμα που στην Ελλάδα είχε εντοπιστεί μόνο σε μερικά νησιά - και πάντως όχι στην ακτή της Αργολίδας. Επίσης, υπήρχαν θραύσματα αγγείων τα οποία φαίνονταν να υπάρχουν διάσπαρτα σε όλη τη μικρή παραλία, μισοβυθισμένα στην άμμο. Ο Αδωνις Κύρου συναισθάνθηκε ότι επρόκειτο για πολύ σημαντική ανακάλυψη και είπε στους φίλους του: «Θα μαζέψουμε όσα περισσότερα αντικείμενα μπορούμε και θα τα πάμε στη Διεύθυνση Αρχαιοτήτων της Αθήνας. Μόνο εκείνοι θα μας πουν τι είναι και θα μπορέσουν να εξερευνήσουν την περιοχή».
Παρ' όλα αυτά, ο τότε διευθυντής της υπηρεσίας δεν ήταν διατεθειμένος να μοιραστεί τον ενθουσιασμό του Αδωνη και της παρέας του, πιθανώς διότι δεν διέθετε τα απαραίτητα μέσα, τους πόρους κ.λπ. για να προχωρήσει σε ανασκαφές. «Πήγαινέ τα πάλι στο ίδιο σημείο και άφησέ τα εκεί που τα βρήκες. Μόνο ό,τι είναι θαμμένο είναι και καλά φυλαγμένο», ήταν η απάντηση που έδωσε στον Κύρου η αρχαιολογική υπηρεσία. Τις επόμενες ημέρες, χωρίς να ξέρει τι να σκεφτεί, ο Αδωνις φόρτωσε στο βαρκάκι του πατέρα του τον οψιανό, το μαύρο αυτό πέτρωμα, και τα αγγεία που σήμερα φυλάσσονται στο Μουσείο του Ναυπλίου και τα μετέφερε ξανά στην ίδια παραλία, στην περιοχή του Κρανιδίου. Ο θησαυρός έπρεπε να κρυφτεί καλά για να μην πέσει σε λάθος χέρια.

Ο θησαυρός του σπηλαίου
Στην αρχή της δεκαετίας του '60 η εφοπλιστική οικογένεια Λιβανού απέκτησε την κυριότητα ενός μικρού νησιού απέναντι από το σπήλαιο Φράγχθι και έπειτα από λίγα χρόνια αποφάσισε να δώσει ζωή σε αυτό τον μικροσκοπικό παράδεισο. Την ίδια ώρα Αμερικανοί αρχαιολόγοι πραγματοποιούσαν ήδη ανασκαφές στο Πόρτο Χέλι, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η «αρχαία πόλη των αλιέων». Ο Αδωνις Κύρου, που τότε δεν είχε κλείσει τα 25 του χρόνια, είχε ήδη ακολουθήσει τα ίχνη του πατέρα του και ως δημοσιογράφος είχε επιπλέον λόγους να ασχοληθεί με την τύχη των νεολιθικών ευρημάτων.
«Ακούγοντας για την οικοδόμηση του νησιού πληροφορήθηκα ότι έπαιρναν χώμα από την ευρύτερη περιοχή για να επιχωματώσουν το νησί και φοβήθηκα μήπως καταστρέψουν εν αγνοία τους τα θαμμένα αγγεία», θυμάται ο Αδωνις Κύρου. Αυτή τη φορά επικοινώνησε με την Εφορία Αρχαιοτήτων του Ναυπλίου και τότε οι υπεύθυνοι ζήτησαν τη συνδρομή των Αμερικανών αρχαιολόγων.
Ο Αδωνις Κύρου ήταν εκείνος που μετέφερε με το βαρκάκι του τον Αμερικανό αρχαιολόγο Τόμας Τζέικομπσεν και τον τότε βοηθό του Μάικλ Τζέιμσον. Τα δείγματα που πήραν έδειξαν ότι βρίσκονται ενώπιον ενός πανάρχαιου οικισμού, που ενδεχομένως αποτελεί και τον αρχαιότερο στην Ευρώπη. Οι έρευνες στο σπήλαιο κράτησαν δεκαετίες λόγω των περιορισμών που έθεταν τα τεχνικά μέσα της εποχής. Παρ' όλα αυτά, οι ανασκαφές που έγιναν στο εσωτερικό του σπηλαίου έφτασαν μέχρι και τα 8 μέτρα βάθος.
Εκεί ήταν θαμμένα ίχνη ανθρώπινης διαβίωσης που ξεκινούσαν από την Παλαιολιθική Εποχή και έφταναν έως τα Νεολιθικά Χρόνια, τότε που έγινε και η κατάρρευση του σπηλαίου. «Βρέθηκαν αγγεία που αφορούσαν την ανθρώπινη ζωή της Παλαιολιθικής Εποχής, δηλαδή περίπου ως το 30000 π.Χ. Περίπου το 27000 π.Χ. έγινε μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στο νησί Ισκια της Κάτω Ιταλίας και η τέφρα κάλυψε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου. Κατά την έρευνα των Αμερικανών, ίχνη από την ηφαιστειακή αυτή στάχτη βρέθηκαν μέσα στο σπήλαιο. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αποκάλυψης, το 40000 π.Χ. είναι η εποχή του Νεάντερταλ. Εξω από το σπήλαιο υπάρχουν ίχνη από την τελευταία περίοδο της Νεολιθικής Εποχής, και συγκεκριμένα το 4000 π.Χ, όπου ο άνθρωπος βγαίνει από τα σπήλαια και φτιάχνει τον πρώτο πολιτισμό. Είναι ο Homo Sapiens, ο οποίος διαδέχτηκε τον Νεάντερταλ», αναλύει στο «ΘΕΜΑ» ο Αδωνις Κύρου.