Γιατί τα μωρά λένε πρώτα μπαμπά;

Γιατί μυρίζει τόσο όμορφα το κεφαλάκι των μωρών; Γιατί τους μιλάμε μωρουδίστικα; Και γιατί επιμένουν να λένε πρώτα μπαμπά;...

Στα ερωτήματα αυτά – και σε πολλά άλλα – θέλησε να βρει την απάντηση η κυτταρική βιολόγος και επιστημονική συντάκτρια του περιοδικού «New Scientist» Λίντα Γκιντς, όταν έμεινε έγκυος στο πρώτο της παιδί.

Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσει μία έρευνα για την επιστήμη της κυήσεως, του τοκετού και των νεογέννητων βρεφών, η οποία 18 μήνες αργότερα οδήγησε στην συγγραφή ενός βιβλίου. Τιτλοφορείται «Bumpology» (εκδ. Bantam Press) και αρχές του έτους κυκλοφόρησε στη Βρετανία.

Στο βιβλίο αυτό, το οποίο προορίζεται «για τους περίεργους μέλλοντες γονείς», η κυρία Γκιντς διαλύει μύθους για την εγκυμοσύνη και τα έμβρυα, και καταγράφει όσα έχει βρει η επιστήμη έως σήμερα. Να μερικά από τα θαυμαστά που αποτυπώνει:

* Γιατί μιλάμε στα μωρά «μωρουδίστικα». Οι γονείς σε όλο τον κόσμο έχουν την κοινή τάση να μιλούν τραγουδιστά στα μωρά και με λέξεις που περισσότερο μοιάζουν με άναρθρους ήχους (όπως τα «αγκού», «μπου» κ.τ.λ. που χρησιμοποιούμε στην χώρα μας). Αυτό δεν γίνεται τυχαία, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Μπράουν.

Όπως έδειξε, η επιμήκυνση των φωνηέντων εντείνει την ικανότητα των βρεφών να αναγνωρίζουν τις λέξεις, ενώ ο τραγουδιστός τρόπος ομιλίας προσελκύει την προσοχή τους.

* Γιατί μυρίζουν τόσο όμορφα τα μωρά. Η μυρωδιά των μωρών έχει κάτι… εθιστικό και πολλές μαμάδες παραδέχονται ότι περνούν ώρες μυρίζοντας το μωρό τους. Και δικαίως, καθώς αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι μέσα σε μία-δύο μέρες από τον τοκετό, οι γυναίκες μπορούν να αναγνωρίσουν το μωρό τους με κλειστά μάτια μόνο και μόνο από την μυρωδιά του.

Αν και δεν είναι επακριβώς γνωστόν που οφείλεται η χαρακτηριστική, υπέροχη μυρωδιά του κεφαλιού των βρεφών, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι παίζουν ρόλο οι σμηγματογόνοι αδένες, οι οποίοι είναι ιδιαιτέρως ενεργοί στα νεογέννητα μωρά, ιδίως στο κεφάλι και στο προσωπάκι τους.

Η δε «γαλατίλα» τους πιθανώς οφείλεται στο ότι η μυρωδιά του σώματος επηρεάζεται απ’ ό,τι τρώμε.

* Μπορούν να «γευθούν» τα έμβρυα τα πικάντικα φαγητά που τρώει η μητέρα; Οι γευστικοί κάλυκες στη γλώσσα των εμβρύων αναπτύσσονται την 13η-15η εβδομάδα της κυήσεως, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να αντιληφθούν απλές γεύσεις, όπως το γλυκό, το πικρό και το αλμυρό.

Οι μυρωδιές και οι γεύσεις από το φαγητό της εγκύου περνάνε στο αμνιακό υγρό που περιβάλλει το μωρό και στο τρίτο τρίμηνο της κυήσεως, όταν πια το μωρό καταπίνει σχεδόν ένα λίτρο αμνιακού υγρού την ημέρα, «γεύεται» ό,τι έχει φάει η μαμά του. Μάλιστα μελέτες έχουν δείξει πως οι διατροφικές προτιμήσεις της εγκύου επηρεάζουν εκείνες του μωρού της.

Σε μία από αυτές, λ.χ., τα μωρά γυναικών οι οποίες έπιναν ένα ποτήρι καροτοχυμό τέσσερις φορές την εβδομάδα στη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου της κυήσεως, εύρισκαν ιδιαίτερα γευστικά τα δημητριακά με χυμό καρώτου όταν μεγάλωσαν.

Σε κάποιες άλλες διαπιστώθηκε πως όταν οι έγκυοι έτρωγαν πολλά φρούτα, τα μωρά τους λάτρευαν τα φρούτα μετά τον απογαλακτισμό.

* Μπορούν τα έμβρυα να καταλάβουν το στρες της εγκύου; Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η ψυχική διάθεση της μητέρας επηρεάζει το έμβρυο – και οι πιο χαρακτηριστικές είναι αυτές που δείχνουν πώς αλλάζει η κινητικότητά του στη μήτρα.

Επιστήμονες από το ιαπωνικό Πανεπιστήμιο του Ναγκασάκι, λ.χ., σε πείραμα διαπίστωσαν πως όταν οι έγκυοι άκουγαν χαρούμενη μουσική με ακουστικά, τα έμβρυα διεγείρονταν και κουνούσαν τα χεράκια τους, ενώ όταν άκουγαν λυπημένη μουσική οι κινήσεις τους περιορίζονταν.

Η αιτία γι’ αυτές τις επιρροές πιστεύεται ότι είναι οι ορμονικές διακυμάνσεις που παρατηρούνται αναλόγως με την ψυχική διάθεση της εγκύου.

* Γιατί αλλάζουν χρώμα τα μάτια τους. Το χρώμα των ματιών είναι κληρονομούμενο χαρακτηριστικό, το οποίο καθορίζεται από την ποσότητα της χρωστικής ουσίας μελανίνη που παράγει ο οργανισμός κάθε ανθρώπου.

Τα μωρά εκ φύσεως έχουν πολύ μικρή παραγωγή μελανίνης κατά τη γέννηση, γι’ αυτό και τα περισσότερα γεννιούνται με μπλε ή μπλε-γκρι μάτια.

Καθώς όμως τα ματάκια τους εκτίθενται στο φως, η παραγωγή της μελανίνης αυξάνεται και έτσι αλλάζουν τα μάτια τους χρώμα μέχρι την ηλικία των 6 μηνών. Μετά από αυτήν, δύσκολα θα αλλάξει δραματικά.

* Γιατί λένε πρώτα «μπαμπά». Η ομιλία απαιτεί τον συντονισμό σχεδόν 70 διαφορετικών μυών και τμημάτων του σώματος, γι’ αυτό και τα μωρά συνήθως αρχίζουν να βγάζουν τις πρώτες ακατάληπτες «λέξεις» στην ηλικία των επτά ή οκτώ μηνών.

Διεθνείς μελέτες της δρος Μπάρμπρα Λ. Ντέιβις, από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, έχουν δείξει ότι σε όλο τον πλανήτη τα μωρά κατορθώνουν πιο εύκολα να συνδυάζουν πρώτα το «μπ», το «ντ», το «μ», το «γκ» και το «α».

Οι πρώτες λέξεις τους, λοιπόν, είναι «μπαμπά» και «μαμά» όχι επειδή είμαστε τα πιο σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους, αλλά γιατί τους είναι πιο εύκολο.

Το «μπα», όμως, είναι ακόμα πιο εύκολο από το «μα», διότι για να το πουν χρησιμοποιούν τα χείλη, τη γνάθο και την μαλακή υπερώα (το «κρεατάκι» που κρέμεται στο πίσω μέρος του στόματος), ενώ για να πουν το «μα» πρέπει να ακινητοποιηθεί η μαλακή υπερώα, κάτι που είναι σαφώς πιο πολύπλοκη διεργασία. Έτσι συχνά λένε πρώτα «μπαμπά».