Το βιοντίζελ ρυπαίνει περισσότερο από το αργό πετρέλαιο, δείχνουν αποκαλυπτικά στοιχεία

Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από βιοκαύσιμα, όπως φοινικέλαιο, σόγια και ελαιοκράμβη είναι υψηλότερες από εκείνες των ορυκτών καυσίμων όταν συνυπολογιστούν και οι επιπτώσεις της έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης (ILUC), σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ που διέρρευσαν σε δημοσιογραφικές πηγές....

Οι προεπιλεγμένες τιμές εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που εκχωρούνται στα βιοκαύσιμα συγκρίνονται με εκείνες της πετρελαιοφόρου άμμου του Καναδά – που είναι επίσης γνωστή ως ασφαλτούχος άμμος - σύμφωνα με στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να κυκλοφορήσουν μαζί με την πολυαναμενόμενες νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τα βιοκαύσιμα την άνοιξη.

Η πετρελαιοφόρος άμμος - η σύμφωνα με την πιο τεχνική ορολογία ασφαλτούχος άμμος - είναι ένας μη συμβατικός τύπος κοιτάσματος πετρελαίου. Η πετρελαιοφόρος άμμος είναι χαλαρή άμμος ή μερικώς ενοποιημένη με ψαμμίτη που είναι αναμεμειγμένη (με φυσικό τρόπο) με άμμο, πηλό και νερό, κορεσμένη με μία πυκνή και εξαιρετικά παχύρρευστη μορφή του πετρελαίου που τεχνικά αναφέρεται ως πίσσα (η πίσσα της καθομιλουμένης έχει παρόμοια εμφάνιση, οσμή και χρώμα).

Φυσικά κοιτάσματα ασφαλτούχου άμμου έχουν αναφερθεί σε πολλές χώρες, αλλά τα μεγαλύτερα βρίσκονται στον Καναδά. Άλλα μεγάλα αποθέματα βρίσκονται στο Καζακστάν και τη Ρωσία. Τα ασφαλτικά αποθέματα εκτιμώνται σε 249,67 δισεκατομμύρια βαρέλια (39.694 × 109 m³) σε παγκόσμιο επίπεδο, εκ των οποίων 176,8 δισεκατομμύρια βαρέλια (28,11 × 109 m³), βρίσκονται στον Καναδά.

Η εξόρυξη της ασφαλτούχου άμμου είναι έργο δαπανηρό, μεγάλης κλίμακας και διάρκειας και με σημαντικές επιπτώσεις στο τοπίο ώσπου να γίνει πλήρης αποκατάσταση της περιοχής. Όμως, η αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου και η εξέλιξη της τεχνολογίας θεωρείται ότι επέτρεψε την κερδοφόρο εξαγωγή της.

Υπάρχουν ωστόσο σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την αξιοποίησή της. Σε σχετική ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημαίνεται ότι:

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματεύεται επί του παρόντος πολλές μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες των οποίων η δραστηριότητα στον τομέα της παραγωγής καυσίμων και βιοκαυσίμων είναι έντονη.

Η παραγωγή βιοκαυσίμων στις περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής οδηγεί σε μαζική και ανηλεή καταστροφή των τροπικών δασών, καταστρέφοντας το οικοσύστημα και τη βιοποικιλότητα για δεκαετίες.

Από την άλλη πλευρά, χώρες όπως ο Καναδάς ή η Βενεζουέλα έχουν αναπτύξει, από την πλευρά τους, την εκμετάλλευση της ασφαλτούχου άμμου, η οποία απαιτεί υπέρμετρη χρήση νερού και μαζική αποψίλωση των δασών. Όλες αυτές οι πρακτικές είναι αντίθετες προς τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την καταπολέμηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και τη βιώσιμη ανάπτυξη.»

Έκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είπε ότι θα μπορούσε «να μην σχολιάσει έγγραφα που διέρρευσαν, όπως αξιολογήσεις των επιπτώσεων που δεν έχουν δημοσιευθεί». Αλλά πηγές της βιομηχανίας και της κοινωνίας των πολιτών περιγράφουν τα δεδομένα ως αξιόπιστα και σύμφωνα με άλλες μελέτες. Σχολιάστηκε μάλιστα ότι θα ακουστεί «κωδωνοκρουσία θανάτου» για τη βιομηχανία βιοντίζελ, εάν δημοσιευθεί.

«Νομίζω ότι η επιστήμη έχει αποδείξει σαφώς ότι λόγω της σχέσης με την αποψίλωση των δασών σε περιοχές όπως η Νοτιοανατολική Ασία, πολλά από τα βιοντίζελ έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα», είπε ο Robbie Blake, εκπρόσωπος των Φίλων της Γης, στην EurActiv.

Έμμεση αλλαγή χρήση γης

Η έμμεση αλλαγή χρήση γης (ILUC) συμβαίνει όταν τα δάση και οι υγρότοποι εκκαθαρίζονται για την αντιστάθμιση των εδαφών που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη των βιοκαυσίμων αλλού, αυξάνοντας έτσι τις εκπομπές CO₂.

Μια πρόσφατη έκθεση προέβλεψε ότι το σύνολο των τροπικών δασών  της Μαλαισίας θα καταστραφεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας, λόγω της ILUC - με ανησυχητικές συνέπειες για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου - εκτός εάν η επέκταση της παραγωγής φοινικέλαιου διακοπεί.

Για τη μέτρηση του κλιματικού αντίκτυπου των καυσίμων, οι Βρυξέλλες διάκεινται υπέρ του καθορισμού τιμών βασισμένων σε έναν υπολογισμό του πλήρους κύκλου ζωής των εκπομπών τους, εξ ου και η συζήτηση για παράγοντες που προκαλούν έμμεση αλλαγή χρήσης γης (ILUC) και βιοκαύσιμα.

Στην πρόσφατη αναθεώρηση της Οδηγίας για την Ποιότητα των Καυσίμων, η ΕΕ πρότεινε μια προκαθορισμένη τιμή των 107 g ανά ισοδύναμο megajoule καυσίμου (CO₂/mj) για πετρέλαιο από ασφαλτούχο άμμο, σε σύγκριση με 87,5 g CO₂/mj για το αργό πετρέλαιο, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική ζημία που προκαλεί η εξόρυξή της.

Ωστόσο, ενώ με βάση τα νέα δεδομένα της ΕΕ τα προηγμένα βιοκαύσιμα «δεύτερης γενιάς» ξεπερνούν άνετα τα ορυκτά καύσιμα, στο φοινικέλαιο αποδίδεται μια τιμή των 105 g, στη σόγια των 103 g, στην κράμβη των 95 g και στον ηλίανθο των 86 g, από τη στιγμή που θα υπολογιστεί η έμμεση αλλαγή χρήσης γης ILUC .

Ενσωματώνοντας την έμμεση αλλαγή χρήσης γης (ILUC), οι προτεινόμενες τιμές CO₂/mj για τα βιοκαύσιμα έχουν ως εξής:

• Φοινικέλαιο - 105g

• Σόγια – 103 g

• Κραμβόσποροι – 95 g

• Ηλίανθος – 86 g

• Φοινικέλαιο με δέσμευση μεθανίου – 83 g

• Σιτάρι (καύσιμο διεργασίας δεν διευκρινίζεται) - 64 g

• Σιτάρι (διεργασία με καυσίμου φυσικού αερίου- CHP) – 47 g

• Καλαμπόκι (αραβόσιτος) - 43g

• Ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο - 36g

• Ζαχαρότευτλα - 34g

• Σιτάρι (με χρήση άχυρου ως καυσίμου σε μονάδες CHP) - 35g

• Αιθανόλη 2G (χρήση γης) – 32 g

• Βιοντίζελ 2G (χρήση γης) – 21 g

• Αιθανόλη 2G (μη χρήση γης) – 9 g

• Βιοντίζελ 2G (μη χρήση γης) – 9 g

Βιοντίζελ

Η Isabelle Maurizi, εκπρόσωπος για το Ευρωπαϊκό Διοικητικό Συμβούλιο Βιοντίζελ, είπε στην EurActiv ότι δεδομένα όπως οι αξίες βιοκαυσίμων που διέρρευσαν, και οι πρόσφατες εκθέσεις από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, και το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο Πολιτικής Τροφίμων, δεν συμφωνούσαν με έρευνα στις ΗΠΑ.

«Εμείς δεν αναγνωρίζουμε την ισχύ της επιστήμης εξαιτίας των αποκλίσεων στα αποτελέσματα. Η επιστήμη δεν έχει ακόμη ωριμάσει, γι’ αυτό θα είμαστε υπέρ των κινήτρων για χάραξη πολιτικής παρά υπέρ των σωφρονιστικών προτάσεων », είπε.

Οποιαδήποτε εφαρμογή των τιμών που διέρρευσαν θα μπορούσε να παρεμποδίσει σοβαρά την ικανότητα των παραγωγών βιοντίζελ να ενταχθούν στο νέο σχέδιο πιστοποίησης βιοκαυσίμων της ΕΕ, που ανακοινώθηκε τον περασμένο Αύγουστο.

Αυτό ορίζει ότι η πιστοποίηση θα παρασχεθεί μόνο σε βιοκαύσιμα τα οποία εκπέμπουν 35% λιγότερο αέρια θερμοκηπίου από τη βενζίνη, με το ποσοστό να αυξάνεται σε 60% από το 2018.

Οι παραγωγοί προηγμένων βιοκαυσίμων θεωρούν ότι θα πληρούν το μέτρο αυτό και ο Rob Vierhout, γενικός γραμματέας της ePURE, μιας ανανεώσιμης ένωσης αιθανόλης, δήλωσε ότι η ΕΕ χρειάζεται «μια διαφορετική σκιά του παράγοντα ILUC».

 «Αν πράγματι οι επιπτώσεις για την αλλαγή χρήσης της γης εξαρτώνται από την πρώτη ύλη που χρησιμοποιούν, τότε αυτό πρέπει να αναγνωρισθεί στην πολιτική», είπε στην EurActiv.

Τον Απρίλιο του 2009, η ΕΕ νομοθέτησε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως τα βιοκαύσιμα θα αποτελούν το 10% μείγματος καυσίμων των μεταφορών της Ευρώπης μέχρι το 2020, και αυτό έχει νομικές καθώς επίσης και οικονομικές συνέπειες.

Τα μηνύματα των αγορών

Η Nusa Urbancic, από την ομάδα πίεσης Μεταφορών & Περιβάλλοντος, κάλεσε την ΕΕ να «στείλει ένα σαφές μήνυμα στις αγορές σχετικά με το ποια είναι τα μελλοντικά βιοκαύσιμα που θέλουμε».

«Έχουμε αρκετό βιοντίζελ για να ανταποκριθούμε στους σημερινούς στόχους γεγονός που είναι ένα πρόβλημα για τον κλάδο, επειδή έχουν υπερ-επενδύσει ακολουθώντας ένα διαφορετικό πολιτικό σημάδι και ως έναν βαθμό οι επενδύσεις τους θα πρέπει να προστατευτούν», είπε στην EurActiv.

Αλλά με την επιστημονική γνώση σχετικά με τα πλεονεκτήματα του κλίματος που προσφέρουν τα προηγμένα βιοκαύσιμα «δεν υπάρχει καμία δικαιολογία πλέον να μην ενεργήσουμε για την επίλυση του προβλήματος», προσέθεσε.

Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον Γαλλικό εθνικό ελεγκτή στις 24 Ιανουαρίου διαπίστωσε ότι αν και οι γεωργοί ωφελήθηκαν από την τρέχουσα πολιτική βιοκαυσίμων της ΕΕ, τα περιβαλλοντικά οφέλη ήταν «αμφίβολα» και οι αυτοκινητιστές κατέληξαν να χρειάζεται να καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα και να πληρώνουν υψηλές τιμές.