Θα αργήσουν κι άλλο Ολυμπία και Ιόνια Οδός

Από το φθινόπωρο του 2016 έως το καλοκαίρι του 2017 θα παραδοθούν οι τέσσερις μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι. Τα αιτήματα παράτασης ήδη...


 ξεκίνησαν να κατατίθενται και λογικά θα ακολουθήσουν τα νέα αιτήματα αποζημίωσης από τις τέσσερις κοινοπραξίες, καθώς το σύνολο των καθυστερήσεων αποδίδεται στο Δημόσιο. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, πάντως, έχουν προκαλέσει νευρικότητα στους παραχωρησιούχους, που ασκούν πίεση στο Δημόσιο, υποστηρίζοντας ότι ενδέχεται να υπάρξει νέα στάση στη δανειοδότηση των έργων από τις τράπεζες.
Την αρχή έκαναν η Νέα Οδός και η Ολυμπία Οδός. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», οι δύο παραχωρησιούχοι (που κατασκευάζουν τις εθνικές οδούς Κορίνθου - Πατρών και Αντιρρίου - Ιωαννίνων αντίστοιχα) ζήτησαν προ ημερών και επισήμως παράταση ενός έτους στα χρονοδιαγράμματα παράδοσης των δύο έργων. Ακολούθησε η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Μαλιακός - Κλειδί) η οποία κατέθεσε αίτημα παράτασης ενός έτους με σκοπό να δώσει το έργο στην κυκλοφορία τον Οκτώβριο του 2016.
Αμεσα αναμένεται να κατατεθεί ανάλογο αίτημα και από την Κεντρική Οδό (κατασκευάζει τον Ε65), παρότι το έργο έδειχνε μέχρι πολύ πρόσφατα να είναι το μόνο που είχε σοβαρές πιθανότητες να παραδοθεί στα τέλη του 2015.
Δυστυχώς, η εξέλιξη αυτή ήταν απόλυτα προδιαγεγραμμένη ήδη από την περίοδο της υπογραφής της συμφωνίας επανεκκίνησης των έργων (τον Νοέμβριο του 2013). Οπως πολλάκις έχει αναφέρει στα ρεπορτάζ της η «Κ», στις συμφωνίες υπήρχαν όροι τους οποίους το Δημόσιο γνώριζε καλά ότι δεν πρόκειται να τηρήσει - για παράδειγμα, στην Ιόνια Οδό εκκρεμούσε το 20% των απαλλοτριώσεων, μέρος των οποίων εξακολουθεί να εκκρεμεί... και σήμερα. Σημειώθηκαν όμως και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις: για παράδειγμα, στη σήραγγα της Κλόκοβας το Δημόσιο καθυστέρησε μισό χρόνο μέχρι να εγκρίνει την αλλαγή χάραξης που απαιτούνταν και άλλο μισό χρόνο μέχρι να εγκρίνει τις περιβαλλοντικές μελέτες (μια καθυστέρηση νομότυπη, όπως γίνεται πάντα, η οποία όμως θα μεταφραστεί σε χρήμα μέσω της καταβολής αποζημιώσεων).
Αναλόγως, το Δημόσιο καθυστέρησε να καταλήξει σε μια απόφαση σχετικά με το θέμα των διαζωμάτων ασφαλείας στην Ολυμπία Οδό (τέθηκε σε ισχύ νέα κοινοτική νομοθεσία που άλλαξε τις προδιαγραφές και έπρεπε να αποφασιστεί αν το έργο θα συνεχιστεί με τις παλαιές ή με νέες, τελικά υπερίσχυσε το δεύτερο).
Τα όποια προβλήματα στη σύνταξη ή την εφαρμογή της συμφωνίας επανεκκίνησης επιδεινώνονται από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση. Ο Μάρτιος ήταν κομβικός μήνας για το υπουργείο Υποδομών, καθώς θα έπρεπε να έχουν καταβληθεί περί τα 107 εκατ. ευρώ σε τακτικές δόσεις στους τρεις από τους τέσσερις αυτοκινητόδρομους (Κεντρική Οδός, Νέα Οδός, Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου) και ακόμα 19 εκατ. ευρώ στα τέλη Απριλίου στην Ολυμπία Οδό. Από όλα αυτά έχει εξοφληθεί μόνο η Κεντρική Οδός (Ε65), ενώ έχουν υπογραφεί οι αποφάσεις για τη Νέα Οδό και την Ολυμπία Οδό από τον υπουργό, χωρίς όμως να έχουν εκτελεστεί (να σημειωθεί ότι δεν έχουν επίσης αναρτηθεί στη Διαύγεια, οπότε τυπικά δεν ισχύουν).
Ετσι, παρότι η χρονική καθυστέρηση είναι ακόμα μικρή, η κατάσταση δείχνει να επιστρέφει στο 2011-2012, καθώς ξεκινά και πάλι ο πόλεμος νεύρων ανάμεσα στους παραχωρησιούχους και στο Δημόσιο. Οι ιδιώτες υποστηρίζουν ότι υπάρχει κίνδυνος οι τράπεζες να σταματήσουν και πάλι τη δανειοδότηση των έργων. Ομως υπάρχει και το χρονικό όριο του ΕΣΠΑ (τέλος 2015), καθώς η χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου καλύπτεται σχεδόν ολόκληρη από κοινοτικά κονδύλια. Το ενδεχόμενο μεταφοράς κάποιων εργασιών ως έργα-γέφυρες θα προκαλέσει «ασφυξία» στο νέο ΕΣΠΑ, που ήδη πάσχει από το δραματικό over-booking έργων. Η εκταμίευση όλων των κοινοτικών κονδυλίων πριν από το τέλος του 2015 είναι δύσκολη, γιατί συνδέεται με την πρόοδο των εργασιών.
Μέσα σε όλα αυτά, η κυβερνητική ρητορεία εξαντλείται στο λαοφιλές θέμα των διοδίων. Ο αναπληρωτής υπουργός Χρήστος Σπίρτζης έχει προχωρήσει το τελευταίο διάστημα σε αρκετές δημόσιες παρεμβάσεις για το θέμα, η πραγματικότητα όμως είναι ότι το θέμα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί προτού ολοκληρωθεί η περίοδος κατασκευής των έργων.