Εφορία: Στην παγίδα των τεκμηρίων 3.000.000 Ελληνες

Ανάλυση από την TAXEXPERTS

Με το άρθρο 16 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, όπως τροποποιήθηκε με το ν.3986/2011 ορίζονται τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης των φορολογουμένων...



Τα τελευταία πρόκειται να επιβαρύνουν χιλιάδες πολίτες, οι οποίοι δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα, αλλά την ίδια στιγμή διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία όπως ακίνητα και αυτοκίνητα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το νέο μειωμένο αφορολόγητο (5.000€) αναμένεται να οδηγήσει στην εφορία πάνω από 3.000.000 φορολογούμενους οι οποίοι μέχρι και σήμερα δεν ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν φόρο.

Στα νέα τεκμήρια κινδυνεύουν να πιαστούν και όσοι έχουν στεγαστικά δάνεια, αφού λαμβάνονται υπόψη και οι δόσεις. Επίσης, τα νέα τεκμήρια είναι αυξημένα κατά περίπου 30% σε σύγκριση με αυτά που ίσχυαν για τα εισοδήματα του 2010, ειδικά αν πρόκειται για ακίνητα. Στην περίπτωση των αυτοκινήτων οι αυξήσεις στα νέα τεκμήρια διαβίωσης είναι αυξημένα σε ποσοστό έως 70%.

Από αυτήν την άποψη, με την εφαρμογή των αυξημένων τεκμηρίων σε σχέση με πέρυσι, δίνεται η δυνατότητα να αποκαλυφθούν κραυγαλέες περιπτώσεις φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Ήδη το 2011 συνελήφθησαν, περίπου 1,3 εκατομμύρια φορολογούμενοι οι οποίοι δήλωσαν εισόδημα 5,8 δισ. ευρώ αλλά η εφαρμογή των τεκμηρίων αποκάλυψε εισοδήματα 11,5 δισ. ευρώ!

Εν προκειμένω, και σύμφωνα με το άρθρο 28 του ν.3986/2011, πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των ετησίων αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης για τις κύριες και τις δευτερεύουσες κατοικίες, για τα επιβατικά αυτοκίνητα Ι.Χ., για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης καθώς και για τις εξωτερικές και εσωτερικές δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες).

Με τις νέες διατάξεις η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή της μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:

Μέχρι και 80 τμ κύριων χώρων αυτής, με 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο
Από 81 μέχρι και 120 τμ κύριων χώρων αυτής, με 65 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο
Από 121 μέχρι και 200 τμ κύριων χώρων αυτής, με 110 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο
Από 201 έως 300 τμ κύριων χώρων αυτής, με 200 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο
Από 301 τμ κύριων χώρων αυτής, με 400 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο

Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας.

Παράλληλα, σημαντικές αυξήσεις υπάρχουν και στα τεκμήρια των αυτοκινήτων. Τα νέα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτουν από επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ορίζονται ως εξής:

• για τα αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά σε 4.000 ευρώ.

• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κυβικών εκατοστών προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά μέχρι τα 2.000 κυβικά εκατοστά,

• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κυβικών εκατοστών προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά και μέχρι 3.000 κυβικά εκατοστά και

• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κυβικά εκατοστά προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

Επιπλέον, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από την κυριότητα ή κατοχή μηχανοκίνητων σκαφών ανοικτού τύπου, ταχύπλοων και μη, ορίζεται στο ποσό των 4.000 ευρώ για τα μέχρι 5 μέτρα ολικού μήκους ενώ για τα πάνω από 5 μέτρα το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ το μέτρο.

Έτσι, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει από την κυριότητα ή κατοχή ιστιοφόρων ή μηχανοκίνητων ή μικτών σκαφών με χώρο ενδιαίτησης, ορίζεται ως εξής:
α) για τα ολικού μήκους μέχρι και 7 μέτρα, 12.000 ευρώ,
β) για τα πάνω από 7 και μέχρι 10 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 3.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους,
γ) για τα πάνω από 10 και μέχρι 12 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 7.500 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους,
δ) για τα πάνω από 12 και μέχρι 15 μέτρα ολικού μήκους 15.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους,
ε) για τα πάνω από 15 και μέχρι 18 μέτρα ολικού μήκους 22.500 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους,
στ) για τα πάνω από 18 και μέχρι 22 μέτρα ολικού μήκους 30.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους και
ζ) για τα πάνω από 22 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 50.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους.

Ταυτόχρονα, τα νέα ποσά της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτουν για τον κύριο ή τον κάτοχο εξωτερικής δεξαμενής κολύμβησης (πισίνα) ορίζονται για επιφάνεια μέχρι 60 τετραγωνικών μέτρων σε 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων σε 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Επισημαίνεται εδώ η απαλλαγή από το «πόθεν έσχες» (το οποίο ισχύει έως το τέλος του 2013 για ακίνητα και πισίνες).
και αφορά στις δαπάνες αγοράς, χρονομεριστικής μίσθωσης ακινήτων (leasing), ανέγερσης οικοδομών ή κατασκευής δεξαμενών κολύμβησης που πραγματοποιούνται από τις 17 Δεκεμβρίου 2010 και έως 31-12-2013.

Ορισμένα παραδείγματα για να αντιληφθούμε το μέγεθος της φορολογίας, δίδονται παρακάτω:

Φορολογούμενος άγαμος με 1 αυτοκίνητο 1.400 κ.έκ. έτους πρώτης κυκλοφορίας 2008 με ιδιόκτητη κατοικία 80 τ.μ.

Αυτοκίνητο 5.200+ κατοικία 3.200 = 8.400 +3.000 ετήσια αντικειμενική δαπάνη =11.400 φορολογητέο εισόδημα βάσει τεκμηρίων

Φορολογούμενος έγγαμος με 2 αυτοκίνητα 1.400 κ.έκ. και 1.800 κ.έκ. έτους πρώτης κυκλοφορίας 2008 και 2010, με ιδιόκτητη κατοικία 100 τ.μ

Αυτοκίνητα 5.200 + 7.600 = 12.800 + 4.500 κατοικία = 17.300 + 5.000 ετήσια αντικειμενική δαπάνη =22.300 φορολογητέο εισόδημα βάσει τεκμηρίων

Φορολογούμενος έγγαμος με 2 αυτοκίνητα 1.400 κ.έκ. έτους πρώτης κυκλοφορίας 2008 και 2010,με ιδιόκτητη κατοικία 100 τ.μ. και εξοχική κατοικία 60 τ.μ.

Αυτοκίνητα 5.200 + 7.600 = 12.800 + 4.500 κατοικία + 2.400 εξοχική κατοικία = 19.700 + 5.000 ετήσια αντικειμενική δαπάνη = 24.700 φορολογητέο εισόδημα βάσει τεκμηρίων.

Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, ενώ όσον αφορά στους συνταξιούχους ισχύει σύμφωνα και με το άρθρο 18 περ. ζ' του Κ.Φ.Ε.: «Οι ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες που υπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 16 του ΚΦΕ προκειμένου για συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το εξηκοστό πέμπτο έτος (65ο) της ηλικίας τους εφαρμόζονται μειωμένες κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%)…».

Τέλος αξίζει να σημειωθεί και η προβλεπόμενη κατάργηση δεκάδων φοροαπαλλαγών, η οποία σε συνδυασμό με την μείωση του αφορολογήτου και της έκπτωσης δαπανών από το 20% στο 10% (τόκοι, νοσήλια, γιατροί) αναμένεται να επιβαρύνουν και άλλο τους φορολογούμενους. Προβλέπεται μεταξύ άλλων:

* Η περαιτέρω έως ολική κατάργηση των εκπτώσεων φόρου για ιατρικά έξοδα, νοσήλια, ενοίκια, δίδακτρα φροντιστηρίων, ασφάλιστρα ζωής, ασφαλιστικές εισφορές, δωρεές, τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας κ.λπ. για όσους φορολογούμενους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα πάνω από ένα όριο.

- Για τα ενοίκια και τα δίδακτρα το ποσό της μείωσης από τον φόρο ανέρχεται πλέον σε 100 ευρώ από 240 ευρώ που ήταν για κάθε δαπάνη.

- Για τα ασφάλιστρα η απαλλαγή μειώνεται στα 120 ή 240 ευρώ για ζευγάρι από 240 ή 480 ευρώ.

- Για τους τόκους στεγαστικών δανείων ύψους 7.200 ευρώ (600 ευρώ το μήνα) η μείωση του φόρου ανέρχεται σε 720 ευρώ από 1.440 ευρώ ενώ για τόκους 12.00 ευρώ ο φόρος μειώνεται κατά 1.200 ευρώ από 2.400 ευρώ.

- Για τα έξοδα για γιατρούς και νοσήλια ύψους 3.000 ευρώ ο φόρος μειώνεται κατά 300 ευρώ έναντι 600 ευρώ και για δαπάνες 5.000 ευρώ η ελάφρυνση ανέρχεται σε 500 από 1.000 ευρώ.

- Για την εισφορά σε ασφαλιστικά ταμεία πχ. 6.000 ευρώ η μείωση ανέρχεται σε 600 από 1.200 ευρώ

* Την κατάργηση εκπτώσεων δαπανών χωρίς δικαιολογητικά από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρήσεων.

* Την περικοπή φοροαπαλλαγών για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ακινήτων- Αφορολόγητα όρια για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές πρώτης κατοικίας, τα οποία ανέρχονται σε 200.000 ευρώ εάν πρόκειται για άγαμο και σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο που αποκτά κατοικία και προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα προστατευόμενα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για καθένα από το τρίτο και τα επόμενα.

Γενικότερα, όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε ,η διάταξη περί απαλλαγής από το «πόθεν έσχες» όπως αναλύθηκε παραπάνω, είναι ισως η μοναδική ευνοϊκότερη σε σχέση με το παρελθόν γιατί κατά τα λοιπά οι αυξήσεις των τεκμηρίων φτάνουν το 60% για τις πισίνες, το 70% για ακίνητα, αυτοκίνητα και πισίνες, ενώ εκτοξεύονται στο 200% για σκάφη αναψυχής.