Τα μυστικά των γιατρών για να κόψετε το κάπνισμα

Η γνώση του κινδύνου και η δίψα για φυσική δραστηριότητα χωρίς να κόβεται η αναπνοή είναι οι δύο βασικοί λόγοι που οδηγούν τους Έλληνες στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος. Οι ειδικοί παραδέχονται πως...


 ο δρόμος είναι συχνά μακρύς και η διαδικασία - μάλλον - δύσκολη, όσοι όμως καταφέρνουν να νικήσουν τη νικοτίνη μπορούν να ανασάνουν πια ελεύθερα.

«Όλα είναι θέμα εγκεφάλου. Δεν υπάρχουν μαγικά ραβδιά και μυστικές συνταγές» τονίζει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής της Πανεπιστημιακής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο Νοσοκομείο «ΚΑΤ», όπου λειτουργεί και εξωτερικό Ιατρείο Διακοπής του Καπνίσματος, κ. Γιώργος Μπαλτόπουλος.

Μιλάει άλλωστε εκ πείρας: μέσα σε μία ημέρα πριν από μερικά χρόνια πήρε την απόφαση να το κόψει μαχαίρι, όταν κατά τη διάρκεια ενός αεροπορικού ταξιδιού συνειδητοποίησε ότι βήχει εξ αιτίας του καπνού των άλλων παρότι ήταν και ο ίδιος καπνιστής.

Η απόφαση ήταν ακαριαία. Από τότε δεν έβαλε ξανά τσιγάρο στο στόμα του.

Όμως, η απεξάρτηση από το κάπνισμα δεν είναι για όλους το ίδιο εύκολη ή δύσκολη. Αυτός είναι και ο λόγος που στο πρώτο ραντεβού οι υπεύθυνοι γιατροί αναλύουν στους καπνιστές τις βλαβερές συνέπειες του τσιγάρου στον οργανισμό.

Στόχος δεν είναι να τους τρομοκρατήσουν, αλλά να τους βοηθήσουν να καταλάβουν τους μηχανισμούς μέσω των οποίων ο καπνός φθείρει το σώμα. Έτσι, όταν επιστρέφουν στο σπίτι έχουν τροφή για σκέψη! Και το πιο δυνατό όπλο για να βάλουν «Χ» στο τσιγάρο, όπως διαβεβαιώνουν οι επιστήμονες, είναι να αποτελέσει συνειδητή επιλογή.

Επιπλέον, κατά την πρώτη συνάντηση οι καπνιστές καλούνται να δώσουν ιστορικό και να συμπληρώσουν ένα ειδικό ερωτηματολόγιο βάσει του οποίου οι γιατροί είναι σε θέση να τους κατηγοριοποιήσουν σε ελαφριάς, βαριάς ή μέτριας βαρύτητας καπνίζοντες.

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπ' όψιν είναι πολλές _ όπως για παράδειγμα πόσα τσιγάρα καπνίζουν την ημέρα και πότε άρχισαν το κάπνισμα. Ανάλογα με το «σκορ» που πιάνουν, οι γιατροί γνωρίζουν από την αρχή τα εμπόδια που θα ακολουθήσουν...

Το δεύτερο ραντεβού

Όμως, η έναρξη της προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος αρχίζει ουσιαστικά κατά το δεύτερο ραντεβού, όπου οι καπνίζοντες επισκέπτονται τους ειδικούς κρατώντας στα χέρια τους το «ημερολόγιο» των τσιγάρων που ανάβουν την ημέρα.

«Το σύστημα αυτό έχει ως σκοπό να μειωθούν τα "ανώδυνα" τσιγάρα, αυτά δηλαδή που θα τους λείψουν λιγότερο. Για παράδειγμα, το να μην καπνίσει κανείς την ώρα που οδηγεί από το γραφείο στη δουλειά είναι πολύ πιο εύκολο από το να διαχωρίσει τον πρωινό καφέ από το τσιγάρο» αναφέρει ο κ. Μπαλτόπουλος.

Στο πλαίσιο αυτό, συχνά προτείνονται και κάποιοι εκούσιοι περιορισμοί: π.χ. οι καπνιστές συμφωνούν να πάψουν να καπνίζουν στο σαλόνι με αποτέλεσμα όταν νιώθουν την ανάγκη για νικοτίνη να... αυτοεξορίζονται στο μπαλκόνι. Και μόνον η σκέψη πως θα πρέπει να καπνίσουν έξω στο κρύο ή στη ζέστη λειτουργεί κάποιες φορές αποτρεπτικά!

Πάντως, τα δύσκολα αρχίζουν δύο εβδομάδες μετά, όταν οι καπνιστές που επιθυμούν να περάσουν στην αντίπερα όχθη των μη καπνιστών καλούνται να κόψουν εκείνα τα τσιγάρα που με τα χρόνια έχουν γίνει αγαπημένη καθημερινή συνήθεια.

Τα παραδείγματα είναι πολλά: το πρωινό τσιγάρο με τον καφέ, το τσιγάρο μετά το φαγητό, το τσιγάρο που συντροφεύει το πότο. Συχνά, οι γιατροί συνιστούν τα βήματα να γίνονται ένα ένα κάθε φορά, ώστε οι... μετανιωμένοι θεριακλήδες να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.

Οι συναντήσεις αρχικά είναι εβδομαδιαίες _ συνήθως τον πρώτο μήνα _, αργότερα όμως η προσωπική επαφή δίνει τη θέση της στις τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ των γιατρών και εκείνων που μάχονται κατά της επιθυμίας τους για ένα τσιγάρο. Το σημαντικό είναι να έχει δημιουργηθεί ανάμεσά τους σχέση εμπιστοσύνης, χωρίς μυστικά. Και αυτό, γιατί έχει μεγάλη σημασία να μην καταφεύγουν οι ασθενείς σε ψέματα: μόνον όταν εκμυστηρεύονται τις στιγμές που λύγισαν, μπορούν να βοηθηθούν από τους ειδικούς.

Το προσωπικό στοίχημα

Η φαρμακευτική βοήθεια είναι ένα ακόμη όπλο στη φαρέτρα των γιατρών που έχουν σκοπό να σβήσουν την επιθυμία των Ελλήνων για ένα τσιγάρο. Η απουσία, ωστόσο, στην πλειονότητα των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος μιας ομάδας ειδικών _ ψυχολόγοι, ψυχίατροι και κοινωνιολόγοι _ δυσχεραίνει την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος, αφού δεν υπάρχει το υποστηρικτικό πλαίσιο που χρειάζονται οι πρώην καπνιστές ώστε να τους βοηθήσει να «ξορκίσουν» την επιθυμία τους για ένα τσιγάρο.

Έτσι, έπειτα από δυόμισι μήνες _ τόσο περίπου διαρκεί η θεραπεία στα Ιατρεία _ οι πρώην καπνιστές βάζουν το προσωπικό τους στοίχημα να μην υποτροπιάσουν. Πόσοι τα καταφέρνουν; «Ένας στους τέσσερις θα το κόψει μαχαίρι και ένας στους τέσσερις δεν θα σβήσει ποτέ το τσιγάρο. Οι υπόλοιποι βρίσκονται στη μέση _ δηλαδή, κατά περιόδους το μειώνουν σημαντικά ή ακόμη το κόβουν, έπειτα όμως από ένα διάστημα ανάβουν και πάλι τσιγάρο».

Το φαρμακευτικό οπλοστάσιο

Επειδή ο εθισμός στο τσιγάρο συμπεριλαμβάνει σωματικούς, συμπεριφορικούς και ψυχολογικούς παράγοντες, για να κατορθώσει ένας καπνιστής να απαλλαγεί θα πρέπει να τους αντιμετωπίσει όλους.

Όπως εξηγεί ο καρδιολόγος Δημήτρης Ρίχτερ, πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Πρόληψης Στεφανιαίας Νόσου της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, οι γιατροί έχουν πλέον στα χέρια τους τα όπλα που χρειάζονται για να βοηθήσουν φαρμακευτικά και ψυχολογικά τους καπνιστές που θέλουν να διακόψουν.

«Υπάρχουν τα αυτοκόλλητα (συνιστώνται μέχρι 16 ώρες ημερησίως) και οι τσίχλες νικοτίνης (9-12 ημερησίως αλλά μπορεί να φτάσει κανείς μέχρι τις 25) που βοηθούν αρκετά, αν και όχι θεαματικά, αυτόν που επιθυμεί τη διακοπή», λέει.

«Μετά είναι το αντικαταθλιπτικό βουπροπιόνη, που διαπιστώθηκε ότι έχει καλά αποτελέσματα στη διακοπή του καπνίσματος, ειδικά σε συνδυασμό με τα αυτοκόλλητα νικοτίνης. Λόγω της φύσης της όμως έχει συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως αϋπνία (30%), κεφαλαλγία (25%) και ξηροστομία (10%)».

Ένα άλλο φάρμακο «είναι η βαρενικλίνη που καταλαμβάνει εν μέρει τους υποδοχείς νικοτίνης στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να μειώνεται το σύνδρομο στέρησης. Η διάρκεια θεραπείας με αυτήν υπολογίζεται στους 3 μήνες, αλλά εάν υπάρχει υποψία υποτροπής συνιστάται η περαιτέρω λήψη για άλλους 3 μήνες.

Ωστόσο, δεν συνιστάται η λήψη της ταυτόχρονα με συμπληρώματα νικοτίνης, ενώ στις ανεπιθύμητες ενέργειές της συμπεριλαμβάνονται ναυτία, αϋπνία, κεφαλαλγίες (12% των ασθενών).

Χρήσιμες συμβουλές για να τα καταφέρετε

1. Σκεφθείτε σοβαρά αν θέλετε να κόψετε το κάπνισμα και πάρτε την απόφαση.

2. Καθιερώστε χώρους όπου δεν θα καπνίσετε (λ.χ. μέσα στο σπίτι ή μέσα στο αυτοκίνητο). Κάντε ένα γερό καθάρισμα στους χώρους αυτούς για να αλλάξει η ατμόσφαιρα, η αίσθηση και η μυρωδιά τους.

3. Να καθυστερείτε να ανάψετε το πρώτο πρωινό τσιγάρο.

4. Να σβήνετε τα τσιγάρα πιο μεγάλα απ' ό,τι συνήθως, αλλά χωρίς να ανάψετε σε συντομότερο χρονικό διάστημα το επόμενο.

5. Κάθε φορά που έχετε επιθυμία για κάπνισμα, να καθυστερείτε να ανάψετε τσιγάρο για μερικά λεπτά.

6. Κάθε φορά που έχετε επιθυμία για κάπνισμα, να πίνετε ένα ποτήρι παγωμένο νερό (κάνει σύσπαση στους γευστικούς υποδοχείς της γλώσσας, διαφοροποιώντας έτσι τη γεύση στο στόμα και αναστέλλοντας την επιθυμία για τσιγάρο) ή να μασάτε κάτι με δυνατή γεύση (όπως ένα κλωναράκι μέντας ή γαρίφαλο).

7. Κάντε την προσπάθεια κατ’ αρχάς μόνοι σας, αλλά αν αποτύχετε μην απογοητευθείτε, διότι το 95% αποτυγχάνουν να το κόψουν μόνοι τους. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν τα ιατρεία διακοπής που μπορούν να βοηθήσουν.

Ποια δημόσια νοσοκομεία έχουν Ιατρείο Διακοπής

Τηλέφωνο για ραντεβού στα νοσοκομεία: 1535 (πρόγραμμα «Ίασις»)

Αττική

* Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Σωτηρία» τηλ.: 1535

* Νοσοκομείο Σισμανόγλειο τηλ.: 1535, 210 8039139

* Ευγενίδειο Θεραπευτήριο τηλ.: 210 7293407

* Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», τηλ.: 1535

* Ογκολογικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» τηλ.: 1535, 2106409120

* Νοσοκομείο Μελισσίων «Αμαλία Φλέμινγκ» τηλ.: 1535, 2108038134

* Νοσοκομείο «ΚΑΤ» τηλ.: 2106280702

* Νοσοκομείο Νίκαιας «Άγιος Παντελεήμων» τηλ.: 1535

* ΝΙΜΤΣ τηλ.: 2107288110

* 251 Νοσοκομείο Αεροπορίας τηλ.: 2107463300, 2107702047

Θεσσαλονίκη

* Νοσοκομείο «Γεώργιος Παπανικολάου» τηλ.: 1535

* Νοσοκομείο «Άγιος Παύλος» τηλ.: 1535, 2310493500

* Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» τηλ.: 2310693229, 2310693000

Πελοπόννησος

* Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών, Ρίο, τηλ.: 2610990000

* Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Άγιος Λουκάς» τηλ.: 2613600300

Μακεδονία

* Γενικό Νοσοκομείο Σερρών (Αντικαπνιστική Κλινική) τηλ.: 1535, 2321094500

* Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας τηλ.: 1535

* Γενικό Νοσοκομείο Βέροιας τηλ.: 2331351400

* Γενικό Νοσοκομείο Έδεσσας τηλ.: 2381022222

* Νοσοκομείο Γιαννιτσών τηλ.: 2382056555-6

* Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας «Μποδοσάκειο» τηλ.: 2463022222

Κρήτη

* Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου τηλ.: 2810542107

* Νοσοκομείο Ηρακλείου Βενιζέλειο - Πανάνειο τηλ.: 2810368189

* Νοσοκομείο Ρεθύμνου τηλ.: 2831027494

* Νοσοκομείο Χανίων «Ο Άγιος Γεώργιος»τηλ.: 2821022540, 2821022193

* Νοσοκομείο Ιεράπετρας τηλ.: 2842340124

Υπόλοιπη Ελλάδα

* Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας τηλ.: 1535

* Περιφερειακό Νοσοκομείο Λάρισας τηλ.: 1535

* Γενικό Νοσοκομείο Καρδίτσας τηλ.: 2441351212

* Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης τηλ.: 1535

* Νοσοκομείο Κομοτηνής τηλ.: 2531057529

* Νοσοκομείο Χαλκίδας τηλ.: 2221086666

* Νοσοκομείο Χίου Σκυλίτσειο τηλ.: 2271044301


πηγή