Τελικά τι γίνεται με τα Carrefour;

Τους τελευταίους μήνες υπάρχει ένας ολοένα και μεγαλύτερος θόρυβος γύρω από τις δραστηριότητες του Ομίλου «Carrefour - Μαρινόπουλος» στην χώρα μας που ξεκινάει από το «δεν συμβαίνει απολύτως τίποτα» και φθάνει μέχρι την «πιθανή προσφυγή» στο άρθρο 99 επ. του Νόμου 3588/2007.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά καταγράφοντας τα διάφορα δεδομένα και τις ενδείξεις που συνθέτουν το τοπίο που έχει διαμορφωθεί:


Ο δεύτερος σε μέγεθος Όμιλος του πλανήτη μας που δραστηριοποιείται στην χώρα μας από το 2.000 (σήμερα απασχολεί στην Ελλάδα περισσότερους από 15.000 εργαζόμενους ενώ το δίκτυο του ομίλου αριθμεί 33 υπερμάρκετ Carrefour, 1 Carrefour Planet (Γέρακας), 279 σουπερμάρκετ Carrefour Μαρινόπουλος, 221 Carrefour Express, 36 καταστήματα με το σήμα 5' Μαρινόπουλος, 78 καταστήματα με το σήμα Ok Anytime και 94 καταστήματα με το σήμα Smile) έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο κύκλου εργασιών & καθαρών κερδών το 2008 (2,6 δις Ευρώ κύκλος εργασιών και καθαρά προ φόρων κέρδη 72,4 εκ. Ευρώ). Έκτοτε, άρχισε η αντίστροφη μέτρηση με μείωση του κύκλου εργασιών (2,5 δις Ευρώ το 2009, 2,2 δις Ευρώ το 2010 και ακόμα χαμηλότερα το 2011) αλλά και ζημιές (για πρώτη φορά το 2010 ύψους 117,4 εκ. Ευρώ).

Η συνολική πορεία του πολυεθνικού Ομίλου Carrefour (περισσότερα από 9.500 καταστήματα σε 32 χώρες) δείχνει στασιμότητα το ενιάμηνο του 2011, με σημαντικές όμως διαφοροποιήσεις:

Η (μητρική) αγορά της Γαλλίας που πραγματοποιεί το 41,5% του συνολικού κύκλου εργασιών του Ομίλου (2010) είναι «διχασμένη»: Τα Υπερμάρκετ εξακολουθούν να χάνουν σημαντικό έδαφος και το 2011 (-4,4% το εννιάμηνο), αλλά τα μικρότερα καταστήματα γνωρίζουν εντυπωσιακή ανάκαμψη (+17% το εννιάμηνο). Η Ευρώπη όμως (συνολικά) υποφέρει: Η Ισπανία σημειώνει και πάλι απώλειες -3,7%, και η υπόλοιπη Ευρώπη -3,6% κυρίως εξ αιτίας της Ελλάδος, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η σχετική ανακοίνωση του Ομίλου στις 1/12/2011. Στην Γαλλία πάντως, η Carrefour στις 12 Δεκεμβρίου 2011 ανακοίνωσε την πρόθεση της να διαθέσει το μερίδιο της (50%) στην Altis, ένα δικαιοδόχο (franchisee) του Ομίλου στην Νότια Γαλλία που διαχειρίζεται 6 υπερμάρκετ και 10 σουπερμάρκετ έναντι 153 εκ. Ευρώ μετρητοίς.

Οι αναπτυσσόμενες αγορές του Ομίλου Carrefour σημειώνουν και φέτος σημαντική ανάπτυξη (Λατινική Αμερική +9,9%, Ασία+4%) αλλά αντιπροσωπεύουν μόνο το 25,2% του συνολικού κύκλου εργασιών του Ομίλου (2010). Στις αρχές Δεκεμβρίου 2011 εγκαινιάστηκε το υπ΄αριθμ. 200 Υπερμάρκετ στην Κίνα (Changzhou, βόρεια της Σαγκάης) στην οποία ο Όμιλος ξεκίνησε τις δραστηριότητές του το 1995.

Μέσα λοιπόν στο τοπίο αυτό, με ισχυρές πιέσεις από τις μεγαλύτερες αγορές του Ομίλου που οδήγησαν σε σημαντική υποχώρηση της αξίας των μετοχών του από τις αρχές του 2011, η κατάσταση στην Ελλάδα παρουσιάζεται τουλάχιστον αντιφατική, όταν επιχειρείται η αποτύπωση των διάφορων δεδομένων και ενδείξεων:

(1) Παρατηρούνται προβλήματα αποπληρωμής ορισμένων προμηθευτών με αδικαιολόγητες καθυστερήσεις που δημιουργούν οξύτατα προβλήματα εν όψει της οικονομικής κατάστασης που επικρατεί στην χώρα μας. Οι συνολικές υποχρεώσεις του Ομίλου «Carrefour - Μαρινόπουλος» δεν είναι μεγάλες (1,1 δις Ευρώ σε τζίρο 2,2 εκ. Ευρώ το 2010) και δεν δικαιολογούν καθόλου τις καθυστερήσεις πληρωμών πέραν ενός εξάμηνου το πολύ.

(2) Παρατηρούνται ελλείψεις ορισμένων επώνυμων προϊόντων στα ράφια των καταστημάτων της αλυσίδας οι οποίες πιθανόν να είναι συμπτωματικές, πιθανόν όχι.

(3) Παρατηρείται μια μεγάλη προσπάθεια συγκράτησης τζίρου και μεριδίων αγοράς με ένα πραγματικό «πόλεμο τιμών» που μειώνει όμως δραστικά την κερδοφορία. Αυτό βέβαια δεν είναι «Ελληνικό φαινόμενο» αφού ο Όμιλος το εφαρμόζει σε ολόκληρη την Ευρώπη (αναμένει μείωση των λειτουργικών εσόδων –operating income το 2011 κατά 15 έως 20%!)

(4) Παρατηρούνται (σύμφωνα με δημοσιεύματα) αξιοσημείωτες αλλαγές των σχέσεων εργασίας με εργαζόμενους στον Όμιλο (ιδίως σε Β. Ελλάδα και Θεσσαλία), κάτι που είναι πιθανόν να οφείλεται σε πολλούς και διαφορετικούς λόγους – από απόλυτα φυσιολογικούς μέχρι λόγους σκοπιμότητας.

(5) Τον Οκτώβριο 2011 ο Όμιλος προχώρησε σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ύψους 50 εκ. Ευρώ και δύο μήνες αργότερα (Δεκέμβριος 2011) διέψευσε επίσημα τις φήμες που ήθελαν τους Γάλλους να αποχωρούν από την Ελλάδα.

(6) Ολόκληρο το 2011 ο Όμιλος «Carrefour - Μαρινόπουλος» εκτελεί επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 100 εκ. Ευρώ με την μετατροπή όλων των καταστημάτων Dia σε Carrefour Express καθώς και την λειτουργία του πρώτου καταστήματος CarrefourPlanet στην Ελλάδα (Βλπ. σχετικό άρθρο μας Όμιλος Carrefour: Τα αποτελέσματα του Α΄Εξαμήνου 2011 και η επέκταση της στρατηγικής "Carrefour Planet" στην Ελλάδα νωρίτερα από ότι είχε προγραμματιστεί). Τον Αύγουστο πάντως του 2011 ανακοινώθηκε το «πάγωμα» της περαιτέρω επέκτασης της εταιρείας στην Ελλάδα και μέσα στα πλαίσια αυτά, αποφασίστηκε η μετατροπή δέκα συνολικά υπερμάρκετ σε Carrefour Planet, (αντί των 14 που είχαν προγραμματιστεί) και η ακύρωση του προγραμματισμένου εκσυγχρονισμού 23 καταστημάτων ο οποίος θα γινόταν μέχρι το 2013.

(7) Σχετικά πρόσφατα (Απρίλιος 2010) ο Όμιλος «Carrefour - Μαρινόπουλος» (η Ελληνική συμμετοχή ανέρχεται στο 50%)και ο μητρικός Όμιλος «Carrefour» συμφώνησαν σε ένα ευρύτατο σχέδιο επέκτασης στις αγορές των Βαλκανίων – ήδη τον Δεκέμβριο 2011 εγκαινιάστηκε το πρώτο κατάστημα Carrefour στην Αλβανία.

(8) Πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες καθυστερεί, χωρίς φανερή αιτία, η ανανέωση συμβολαίων ενοικίασης διαφόρων καταστημάτων της αλυσίδας, ενώ είναι γνωστά τα προβλήματα του Ομίλου με ορισμένους δικαιοδόχους (franchisees) στην Ελλάδα - σχετικό άρθρο μας 28/12/2010 Όμιλος Carrefour: Στα δίχτυα της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού για τις συμβάσεις δικαιόχρησης (franchise).

(9) Τον Σεπτέμβριο του 2011 ανακοινώθηκαν διοικητικές αλλαγές στην διοίκηση της «Carrefour - Μαρινόπουλος» που αιφνιδίασαν: Την πρώτη Μαίου 2011 στην θέση του απομακρυνθέντος Βασίλη Στασινούλα είχε τοποθετηθεί σαν διευθύνων σύμβουλος ο Πατρις Λεσπανιόλ. Στις 27 Σεπτεμβρίου 2011 όμως, μόλις πέντε μήνες από την τοποθέτηση του, ο Πατρίς Λεσπανιόλ αντικαταστάθηκε από τον Ζερόμ Λουμπέρ, ο οποίος ήταν επικεφαλής της εταιρείας την περίοδο 2004 – 2008. Στην επίσημη ανακοίνωση του Ομίλου αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Η διοικητική αυτή αλλαγή αποφασίστηκε στο πλαίσιο αντιμετώπισης της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα». Σύμφωνα με οικονομικά στοιχεία του πρώτου εξάμηνου του 2011 οι πωλήσεις υποχώρησαν κατά 6,8% σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2010, συνεχίζοντας σταθερά μια αρνητική πορεία που ξεκίνησε από το 2009 και προβληματίζει.

Αν σε όλα αυτά τα δεδομένα και τις ενδείξεις, προσθέσει κανείς τις εντεινόμενες (παρ΄όλες τις διαψεύσεις) φήμες ότι οΓαλλικός Όμιλος αποφάσισε να περιορίσει την συμμετοχή του ή να αποχωρήσει τελείως από την Ελλάδα και τα συνδυάσει με την συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και τις πιέσεις που δέχεται ο Όμιλος σε άλλες Ευρωπαικές αγορές, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοικτά:

(A) Nα συνεχίσει τις δραστηριότητές του στην Ελλάδα κανονικά, αντιμετωπίζοντας όλα τα προβλήματα που υπάρχουν και να ενεργοποιήσει δυναμικά την επέκτασή του, σε συνεργασία με τον ελληνικό Όμιλο, στις Βαλκανικές αγορές.

(B) Να περιορίσει την συμμετοχή του στην Ελλάδα με την «απόσυρση» κάποιας από τις θυγατρικές που συμμετέχουν στις δραστηριότητες της χώρας μας (Carrefour Nederland NV – ποσοστό συμμετοχής 27,02%, Carrefour SA – ποσοστό συμμετοχής 21,43%, Southmed Investments Ltd – ποσοστό συμμετοχής 1,55%).

(Γ) Να αποχωρήσει τελείως από την Ελλάδα, κάτι που δεν είναι ασυνήθιστο για χώρες που δεν προσφέρουν κέρδη και δεν έχουν σαφείς προοπτικές ανάκαμψης. Σε μια τέτοια περίπτωση, η οικογένεια Μαρινόπουλου που θα κληθεί να αναλάβει το σύνολο των δραστηριοτήτων του Ομίλου (ο 92 χρονος Δημήτρης Μαρινόπουλος, ο έτερος των δύο ιδρυτών του Ομίλου, απεβίωσε πριν από ένα χρόνο και η διοίκηση ασκείται από τέσσερα εξαδέλφια – τα παιδιά των δύο ιδρυτών) είναι πιθανό να καταφύγει στην «διαδικασία συνδιαλλαγής του άρθρου 99 (Ν.3588/2007)», προκειμένου να εξασφαλίσει την βιωσιμότητα του Ομίλου αλλά και μέρος (ή το σύνολο) των 15.000 (και πλέον) θέσεων εργασίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα σήμανε γενναίο «κούρεμα» των πιστωτών του Ομίλου στην Ελλάδα, με ότι αυτό συνεπάγεται.



Η κορυφή της Ελληνικής αγοράς που κατέκτησε ο Όμιλος τον δεύτερο μόλις χρόνο από την εγκατάσταση του στην Ελλάδα το 2000, είναι φυσικό να δημιουργεί ένα μεγάλο μέγεθος που είναι ευάλλωτο στην σφοδρότητα της ύφεσης που παρατηρείται στην χώρα μας. Το πρώτο θύμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα υπήρξε η αλυσίδα «Ατλάντικ» που «πρόσφερε» το 2010 στους ανταγωνιστές της ένα σημαντικό κύκλο εργασιών ο οποίος ξεπερνούσε το μισό δις Ευρώ, μειωμένο βέβαια κατά το ποσοστό της μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης.

Μερικές αλυσίδες λιανικής κατάφεραν το 2010 να αξιοποιήσουν την κατάρρευση της «Ατλάντικ» και την απουσία της από την αγορά συγκρατώντας ή βελτιώνοντας τα μερίδια τους. Αντίθετα, ο Όμιλος «Carrefour - Μαρινόπουλος» όχι μόνο δεν συγκράτησε αλλά απώλεσε μερίδια αγοράς κατά την διάρκεια της τελευταίας τριετίας (2009, 2010, 2011 - σχετικό άρθρο μαςTop 10 αλυσίδες λιανικής & χονδρικής για το 2010 – Ποιοι πλήττονται από την οικονομική κρίση και ποιοι ωφελούνται διευρύνοντας τα μερίδια τους στην ελληνική αγορά Μέρος Πρώτο και Μέρος Δεύτερο).

Μένει να δούμε αν πραγματικά δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά ή αν κάθε κανόνας έχει και την εξαίρεση του – και στην προκειμένη περίπτωση η εξαίρεση ακούει στο όνομα «Carrefour - Μαρινόπουλος»!

Λεωνίδας Κουμάκης*

kb@kbanalysis.com

*Ο Λεωνίδας Κουμάκης, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και επί τρεις δεκαετίες, με την ιδιότητα του Διευθυντού Εξαγωγών Ελληνικής Οινοβιομηχανίας, ταξίδευσε στις 4 από τις 5 ηπείρους του πλανήτη μας, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο διανομής σε 32 χώρες. Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία» (1992, η τέταρτη έκδοση το 2008) και «Ματιές στις ρίζες του Ελληνισμού» (1997).