Γιατί ν' αρχίζει ένα θεατρικό έργο σαν το Dom Juan με έναν διάλογο ανάμεσα στον Sganarelle και στον Gusman με θέμα τον καπνό; Είναι μόνο για να κάνει αναφορά σε ένα επίκαιρο πρόβλημα , εάν λάβουμε υπ' όψη το γεγονός πως μολονότι η χρήση του ήταν γνωστή από καιρό, δεν είχε διόλου εμποδίσει τον βασιλιά Louis XIII να απαγορεύσει την πώλησή του, ούτε τους πιστούς του να το αποδοκιμάζουν. Κι έπειτα πώς να...
ερμηνεύσουμε την αναφορά στον Αριστοτέλη και σε ολόκληρη τη Φιλοσοφία για έναν προβληματισμό αυτού του τύπου;
Πρέπει άραγε να θεωρήσουμε πως ο Μolière εκθειάζει μια εκστρατεία για τον καπνό; Και με αυτή την αφορμή να επικρίνουμε την ευθυκρισία του; Πρέπει να τοποθετούμε τον προβληματισμό τούτον στο ίδιο επίπεδο με αυτόν του φεμινισμού; Είναι το έργο του Molière ερμηνεύσιμο ως μια προπαγάνδα κατά των γυναικών, εξ αιτίας της ύπαρξης μιας απαρίθμησης που έχει μια τάση να τις ταξινομεί ως αντικείμενα;
Θα έπρεπε να προχωρήσουμε σ' αυτή την έννοια ακόμη και με τον άξεστο μοναχό; Όπως και νά 'ναι, όπως θα έλεγε και ο Sganarelle, ας συνεχίσουμε την πραγματεία μας. Στο πλαίσιο του έργου, το να δίνει κανείς πολύ μεγάλη σημασία στην ταμπακιέρα δεν είναι λάθος μόνο τραγικό, μα και στρατηγικό.
Θα ήταν ταύτιση μιας ένδειξης με τον στόχο. Δεν είναι απαραίτητο να κάνουμε μια ανάλυση μεγάλου βάθους για να αντιληφθούμε το γεγονός πως το μοντέλο του Αριστοτέλη, για τον Molière, αντιστοιχεί σε ένα πνεύμα συντηρητικό, για να μην πούμε οπισθοδρομικό. Και μάλιστα, είναι ενδιαφέρον να επισημάνουμε το νοητικό τούτο σχήμα για όσους δεν γνωρίζουν το πλήθος των λαθών του Αριστοτέλη στον τομέα των Επιστημών και των Μαθηματικών. Και η αναφορά τούτη είναι κατά κύριο λόγο κωμική και συμπράττουσα στην περιγραφή της νοητικής δυνατότητας του αγαπημένου μας Sganarelle.
Ουδόλως πρέπει να ξεχνούμε πως κατά την πρώτη παράσταση στα 1665, ο Molière είναι που υποδύεται τον ρόλο του Sganarelle. Ως σκηνοθέτης του ιδίου του τού έργου, επιδίδεται σε μια στρατηγική επιλογή. Για να προχωρήσουμε πέραν των συμβατικών αναλύσεων, χρήσιμο θα ήταν να θυμίσουμε τον διάλογο που συγγράφηκε από τον Galileo Galilei Dialogo sopra I due massimi sistemi de mondo, όπου ο χαρακτήρας του Simplicio είναι υπερασπιστής τής αριστοτελικής φυσικής, ο οποίος αντιτίθεται στον Filippo Salviati, υποστηριχτή του Κοπέρνικου, του ηλιοκεντρικού συστήματος και της σκέψης του Γαλιλαίου. Και εάν ο συγγραφέας του διαλόγου είχε σκηνοθετήσει το έργο του, δεν θα μας εξέπληττε να επέλεγε τον ρόλο του Simplicio.
Στον τρόπο αυτόν προσέγγισης των πραγμάτων υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο που καθίσταται αναγκαίο από τις αρχές της κοινωνίας, την οποία ο Molière είχε ήδη κατηγορήσει στο έργο του με τίτλο Tartuffe.
Αν ο Molière άρχισε έτσι, είναι για να υποδυθεί έναν χαρακτήρα που δεν αντιπροσωπεύει την κοινωνική συνθήκη, μα τον κοινωνικό συμβιβασμό, ο οποίος θα μπορεί να διασύρει δίχως να διακυνδυνεύει ο ίδιος και η παρέα του. Η ταμπακιέρα είναι, συνεπώς, μια στρατηγική ένδειξη.
Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για να αποφευχθούν περιπτώσεις εμφάνισης υβριστικών σχολίων ή άλλων ποινικά κολάσιμων πράξεων, όλα τα σχόλια πριν δημοσιευτούν ελέγχονται.
Παρακαλούμε μην αποστέλετε πληροφορίες άχρηστες προς τη λειτουργία του συγκεκριμένου blog.
Τα μηνύματα είναι προσωπικές απόψεις των αποστολέων και σε καμία περίπτωση δεν εκφράζουν τους δημιουργούς ή διαχειριστές της συγκεκριμένης σελίδας.