Τα Σοβιετικά ομόλογα... εφιάλτης για τον Πούτιν

Τα σοβιετικά ομόλογα που είχαν εκδοθεί το 1982, δηλαδή την τελευταία χρονιά του Λεονίντ Μπρέζνιεφ στην εξουσία, απειλούν σήμερα να τινάξουν στον αέρα την οικονομία της Ρωσίας του Πούτιν. Επενδυτές και συνταξιούχοι πιέζουν τη Μόσχα να....

 τιμήσει την υπόσχεση που είχε δώσει στα μέσα της δεκαετίας του 1990 για κάλυψη των συνταξιοδοτικών εγγυήσεων και άλλων υποχρεώσεων της σοβιετικής εποχής, συμπεριλαμβανομένων των ομολόγων. Δημόσια αρχεία όπου να καταγράφεται ο ακριβής αριθμός ή η αξία των πωληθέντων ομολόγων δεν υπάρχουν, ωστόσο η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα χρειαστεί 25 τρισεκατομμύρια ρούβλια (δηλαδή πάνω από 600 δισ. ευρώ), ώστε να καλύψει τη διαφορά από το υπόλοιπο του σοβιετικού ισολογισμού.

Η υποχρέωση αυτή αντιστοιχεί περίπου στο ήμισυ του ΑΕΠ της Ρωσίας και σχεδόν θα δεκαπλασίαζε το δημόσιο χρέος, σύμφωνα με τον Vladimir Osakovskiy, ανώτερο οικονομικό στέλεχος της BofA - Merrill Lynch στη Μόσχα. Παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν έχει καθυστερήσει την εξόφληση των σοβιετικών ομολόγων, με διάταγμα του Απριλίου που αναβάλλει την αποπληρωμή έως το 2015, μια σειρά από νεότερες αποφάσεις διεθνούς δικαστηρίου δίνουν στους ομολογιούχους φρέσκα πυρομαχικά για τη διεκδίκηση των αποζημιώσεών τους.

Λίγο μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, πρώην σοβιετικά κράτη, όπως το Καζακστάν, ανάγκασαν τους ομολογιούχους να δεχθούν να πληρωθούν μόνο ένα μέρος του οφειλόμενου ποσού, όχι όμως και η Ρωσία, που υποσχέθηκε να αποπληρώσει τα χρέη της με όρους αποτίμησης 1990, λέει ο Boris Kheyfets, ειδικός επί θεμάτων που αφορούν τα σοβιετικά χρέη του Οικονομικού Ινστιτούτου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα. «Όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν τακτοποιηθεί τη δεκαετία του 1990», λέει ο Kheyfets. «Πώς να πληρώσεις ένα τόσο τεράστιο χρέος; Θα καταρρεύσουν αυτομάτως τα πάντα».

Το πρώτο κύμα πληρωμών ομολόγων ήρθε κατά την πρώτη θητεία του Πούτιν, όταν η Ρωσία, χάρη στην άνοδο της τιμής του πετρελαίου, εμφάνιζε πλεόνασμα Προϋπολογισμού. Σήμερα, με το έλλειμμα των συνταξιοδοτικών ταμείων να διογκώνεται, τα δημόσια οικονομικά της Ρωσίας δέχονται μεγάλες πιέσεις. Ο Πούτιν προειδοποίησε, σε συνάντηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία τον περασμένο μήνα, ότι η εκκαθάριση όλων των χρεών της σοβιετικής εποχής θα σήμαινε αυτομάτως ότι «δεν μένει τίποτα για να καλύψεις τους μισθούς των στρατιωτών, των γιατρών ή των εκπαιδευτικών».

Η κυβέρνηση συμφώνησε να «βάλει στην άκρη» 50 δισ. ρούβλια για αποπληρωμή ομολόγων στον Προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους και το ίδιο ποσό για το 2013 και το 2014. Πριν από έναν μήνα, ο Πούτιν είπε ότι το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να συνεχίσει το σύστημα της σταδιακής εξόφλησης των ηλικιωμένων πιστωτών. Για όσους αποβιώνουν, διατίθενται περίπου 6.000 ρούβλια -λιγότερα από 170 ευρώ- για τα έξοδα κηδείας.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο της Γαλλίας θεώρησε αυτήν την προσέγγιση άτολμη και τον Ιούλιο διέταξε τη Ρωσία να πληρώσει στον 74χρονο Yuriy Lobanov, κάτοικο Μόσχας, το ποσό των 37.150 ευρώ ή περίπου 140 φορές τη μέση μηνιαία σύνταξη, για τους τίτλους του 1982 που είχε στην κατοχή του. Στην απόφασή του το δικαστήριο επικαλείται την άρνηση της Ρωσίας να αποκαλύψει πόσα από τα ομόλογα εκκρεμούν αλλά και τις αλλεπάλληλες αναβολές της αποπληρωμής «για λόγους που παραμένουν ασαφείς στο δικαστήριο».

H Mariya Andreyeva, 95χρονη επιζώσα της ναζιστικής Πολιορκίας του Λένινγκραντ, κέρδισε μια προκαταρκτική απόφαση που διατάσσει να της καταβληθεί το ποσό των 4.300 ευρώ. Η Ρωσία απέφευγε την πληρωμή αξιώσεων έπειτα από παρόμοιες δικαστικές αποφάσεις, αλλά η απόφαση Lobanov χρησιμοποίησε τη ρωσική νομοθεσία και τα χαμηλότερα δυνατά επιτόκια για τον υπολογισμό του οφειλόμενου ποσού, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για αντίκρουση, λέει ο Vasily Vasilyev, δικηγόρος στην Yukov, Khrenov & Partners στη Μόσχα.

«Η κυβέρνηση δεν είχε τίποτα να αμφισβητήσει, αφού δεν υπήρχαν άλλα κυβερνητικά έγγραφα σχετικά με το θέμα», λέει ο Vasilyev, χαρακτηρίζοντας την απόφαση «πολύ καλή». Το υπουργείο Δικαιοσύνης ανέφερε σε δήλωσή του ότι θα συμμορφωθεί με όλες τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά πρόσθεσε ότι η απόφαση Lobanov ισχύει μόνο για τα ομόλογα του 1982. Το υπουργείο Οικονομικών αρνήθηκε να σχολιάσει.

Η Ρωσία επέστρεψε στις διεθνείς αγορές χρέους πριν από δύο χρόνια, έπειτα από τη 12ετή απουσία που ακολούθησε τη χρεοκοπία του 1998, ύστερα από αδυναμία εξόφλησης χρέους ύψους 40 δισ. δολ. στον απόηχο της ασιατικής χρηματοοικονομικής κρίσης. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να ανοίξει την εγχώρια αγορά για αποτιμημένα σε ρούβλι εταιρικά και κρατικά ομόλογα μέσω των διεθνών θεματοφυλάκων Euroclear Bank και Clearstream International αργότερα το τρέχον έτος.

Έναν χρόνο πριν από τη χρεοκοπία της, λέει ο Osakovskiy της Bank of America, η Ρωσία τακτοποίησε τα εκκρεμή τσαρικά ομόλογα στη Γαλλία έναντι 400 εκατ. δολαρίων, επιβάλλοντας 99% «κούρεμα». «Περιμένουμε έναν παρόμοιο διακανονισμό» με τα ομόλογα της σοβιετικής εποχής, λέει ο Osakovskiy.

Ο Πούτιν, κατά πάσα πιθανότητα, θα «ξεπαγώσει» τις πληρωμές, εάν μια ομάδα με αρκετή πολιτική επιρροή ξεκινήσει να συγκεντρώνει τα έσοδα, λέει ο Saleh Daher, διευθύνων σύμβουλος στη Turan, η οποία έχει επενδύσει σε σοβιετικό εμπορικό χρέος. «Θα βγάλουν χρήμα από αυτό», λέει ο Daher. «Και αμφιβάλλω εάν ένα μεγάλο μέρος αυτών θα πάει στους συνταξιούχους ή τους ανθρώπους που είχαν πράγματι από την αρχή αξίωση έναντι απαίτησης».


Πηγή:capital.gr