Σε δύο στρατόπεδα οι Ευρωπαίοι για την Κύπρο

Σε στιγμές απόγνωσης καταλήγεις σε μέτρα απελπισίας. Παρόλα αυτά, ορισμένες από τις προτάσεις για την χρηματοδότηση των χωρών της ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξακολουθόυ να βρίσκονται εκτός ορίων. Η Κύπρος είναι κλασικό παράδειγμα...



Σχεδόν εννέα μήνες έχουν περάσει από τότε που η Κύπρος έγινε το πέμπτο κράτος μέλος της ευρωζώνης που ζήτησε στήριξη και οι ηγέτες της ευρωζώνης εξακολουθούν να συζητούν το θέμα.

Ο Νίκος Αναστασιάδης, ο νέος πρόεδρος της Κύπρου, υποσχέθηκε να καταλήξει σε συμφωνία μέχρι τα τέλη Μαρτίου, ελπίζοντας ότι θα πετύχει εκεί που απέτυχε ο κομουνιστής προκάτοχός του. Η συμφωνία πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι τις 3 Ιουνίου, όταν λήγει ομόλογο ύψους 1,4 δισ. ευρώ ενώ ακόμη δεν θα είναι διαθέσιμη η επόμενη δόση από το δάνειο της Μόσχας.

Για το πακέτο στήριξης απαιτούνται 10 δισ. ευρώ για να στηριχθούν οι κυπριακές τράπεζες – που επλήγησαν σημαντικά από την κρίση χρέους στην Ελλάδα – και επιπλέον 6,7 δισ. ευρώ για το δημόσιο. Οι ανησυχίες όμως, ως προς την προοπτική αποπληρωμής του δανείου, αλλά και για τους δεσμούς της Ρωσίας με την Κύπρο προκαλούν νευρικότητα στους επενδυτές και τους αξιωματούχους.

Τα stress test που έγιναν για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου από την Pimco επανεξετάζεται από την BlackRock και ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί.

Πιο ανησυχητικό είναι το απόρρητο σημείωμα που διέρρευσε τον προηγούμενο μήνα, πριν τις συνομιλίες σε επίπεδο ευρωζώνης, όπου υπήρχε σειρά προτάσεων, εκ των οποίων η επιβολή ζημιών σε ομολογιούχους και – πιο ανησυχητικό– το κούρεμα για τους μη εξασφαλισμένους τραπεζικούς καταθέτες.

Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν το χρέος της Κύπρου στο 77% του ΑΕΠ έναντι 145% του ΑΕΠ βάσει του τρέχοντος σχεδίου.

Το “bail in» των καταθετών θα αναγκάσει τους ξένους επενδυτές – και κυρίως από τη Ρωσία – να επωμιστούν μέρος από το κόστος της στήριξης της Κύπρου. Η κίνηση αυτή θα απευθύνεται στις αυξανόμενες ανησυχίες που εκφράζει η Γερμανία – με την στήριξη της Φιλανδίας και της Ολλανδίας – ότι η Κύπρος είναι κανάλι για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και φοροαποφυγή.

Όπως εξηγεί και ο Lyn Graham-Taylor της Radobank, η ανησυχία είναι πως οποιαδήποτε κίνηση για κούρεμα στις τραπεζικές καταθέσεις θα δημιουργήσει αρνητικό προηγούμενο. Θα θεωρεί ως «θεμελιώδης στροφή συνολικά για την ευρωζώνη» δήλωσε.

Κατά την άποψή του, ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι έτσι θα δημιουργηθεί ένα σύστημα δύο ταχυτήτων μεταξύ των τραπεζών του ευρωπαϊκού πυρήνα και της περιφέρειας, «δηλαδή ανάμεσα στις χώρες που ακόμη μπορούν να προστατεύουν τους καταθέτες, και εκείνες που βρίσκονται σε καθεστώς στήριξης όπου θα υπάρξουν επιπλοκές με ενδεχόμενη μαζική φυγή καταθετών».

Συμφωνούν και άλλοι μαζί του. «Με κανένα τρόπο δεν θα επιτραπεί σε τράπεζα της ΕΕ να προχωρήσει σε κούρεμα των καταθέσεων. Δεν μπορείς να κάνεις διαχωρισμό εναντίον των καταθετών που βρίσκονται εκτός ΕΕ» δηλώνει ο Τζούλιαν Άνταμς της Adelante Asset Management.

Η Φιόνα Μούλεν, της Sapienta Economics, δηλώνει ότι ενώ το θέμα της ποινικοποίησης των καταθετών εξακολουθεί να βρίσκεται επί τάπητος, το ερώτημα είναι γιατί οι αξιωματούχοι να δεχθούν να καταστρέψουν τη μόνη δυνατότητα που έχει η Κύπρος για να αποπληρώσει τα χρέη της, δολοφονώντας τον τραπεζικό της κλάδο.

Επισημαίνει ότι οι κυπριακές τράπεζες έχασαν καταθέσεις ύψους 1,7 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο ενόσω υπήρχαν οι φήμες για κούρεμα.

Δεδομένης της συνεχιζόμενης ευπάθειας στην ευρωζώνη και του κινδύνου μετάδοσης, θα είναι δύσκολο για τους υπουργούς να επιβάλουν πλήγμα στους καταθέτες. Ίσως όμως, να είναι πιο αποδεκτό να μπουν οι ομολογιούχοι στη γραμμή του πυρός, υποστηρίζει ο Γκάρι Τζένκινς, της Swordfish Research. Η διαγραφή των ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης επί παραδείγματι, θα απέφερε περίπου 1,4 δισ. ευρώ.

Η Γκίζεμ Κάρα, της BNP Paribas θεωρεί ότι θα ήταν απίθανο να επιδιώξει η Κύπρος εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα ανάλογη με αυτή που έγινε στην Ελλάδα – όπου επεβλήθη βαρύ κούρεμα στους κατόχους ελληνικών ομολόγων – δεδομένου ότι οι ηγέτες της ευρωζώνης υποσχέθηκαν πως το ελληνικό PSI ήταν μεμονωμένο γεγονός.

Υποστηρίζει ότι με τον τρόπο αυτό, οι ηγέτες της ευρωζώνης κινδυνεύουν να χάσουν την αξιοπιστία τους, ενώ παράλληλα το όφελος θα είναι μικρό δεδομένου ότι το 48% των κρατικών ομολόγων βρίσκονται στα χέρια των εγχώριων τραπεζών, γεγονός που σημαίνει ότι οποιοδήποτε κέρδος επιτευχθεί στη μείωση του κρατικού χρέους θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών.

Επιπλέον, η μειονότητα των κρατικών ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, υπόκεινται σε διεθνές δίκαιο, που καθιστά το θέμα ακόμη πιο δύσκολο και δαπανηρό. Σε κάθε περίπτωση, η Κύπρος θα συνεχίσει να δέχεται «πιέσεις ώστε να εξασφαλίσει ότι δεν διεξάγει ξέπλυμα μαύρου χρήματος και πως έχει μία δομημένη διοίκηση» αναφέρει ο κ. Τζένκινς.

Ως ένα πρώτο βήμα, η Κύπρος συμφώνησε αυτή την εβδομάδα να δεχθεί εξωτερικό έλεγχο των τραπεζών της.

Άλλες επιλογές για το πακέτο στήριξης, ενδεχομένως να ήταν πιο θετικές για τις αγορές. Η κυβέρνηση ίσως να ήταν πρόθυμη να αυξήσει το φόρο των επιχειρηματικών κερδών στο 12,5% σε αντάλλαγμα γι α παράταση στις ιδιωτικοποιήσεις. Μία εφάπαξ εισφορά 5% στις τραπεζικές καταθέσεις που ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ θα μπορούσε να συγκεντρώσει 1,5 δισ. ευρώ. Επιπλέον, πολύς λόγος γίνεται για την εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου της Κύπρου, αν και ακόμη είναι νωρίς.

Η κ. Μούλεν, υποστηρίζει ότι κάποια από τα μέτρα που βρίσκονται επί τάπητος, όπως το κούρεμα στις καταθέσεις, μπορεί να μην χρειάζονται καν. Εξηγεί ότι παρά την πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 2,4% τον προηγούμενο χρόνο, η κυβέρνηση κατάφερε να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο 5% του ΑΕΠ από 6,3% του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο.

Θα μπορούσαν να υπάρξουν και άλλοι τρόποι για να κλείσει η συμφωνία. Η Κύπρος θα μπορούσε να προσπαθήσει παράταση της λήξης των δανείων της και της αποπληρωμής των ομολόγων ή να μειώσει τα κουπόνια.

Μία ακόμη επιλογή, δηλώνει ο κ. Στέρν, θα ήταν εάν το ΔΝΤ επαναδιατύπωνε προβλέψεις ανάπτυξης, ώστε πρακτικά το χρέος να δείχνει πιο βιώσιμο. Το πρόβλημα είναι ότι έτσι, απλώς χαϊδεύουμε τα προβλήματα της χώρας.