Αυτά είναι τα γκρίζα σημεία για τον προϋπολογισμό του 2015

Το προσχέδιο προϋπολογισμού που παρουσίασε η κυβέρνηση δείχνει ότι και το 2015 συνεχίζεται η δημοσιονομική προσαρμογή τη χώρας...


 σύμφωνα με το μνημονιακό πρόγραμμα και χωρίς παρεκβάσεις από αυτό. Παρά τις διακηρύξεις για αλλαγή του μίγματος της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής δυστυχώς ακολουθείται, με ακρίβεια, η ίδια πολιτική.
Το πλαίσιο οικονομικής πολιτικής θα παραμείνει το ίδιο, με ασφυκτικούς δημοσιονομικούς περιορισμούς αλλά και με προσήλωση στην ίδια ατελέσφορη πολιτική ως προς τη μεγέθυνση της οικονομίας.
Ας δούμε συγκεκριμένα το προσχέδιο προϋπολογισμού.

Το δημοσιονομικό σκέλος
Προβλέπει νέα απορρόφηση από το εισοδηματικό κύκλωμα ύψους 2,256 δις ευρώ προκειμένου να επιτύχει το απαιτούμενο από το πρόγραμμα πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 5,4 δις ευρώ ή 2,9% του ΑΕΠ, και το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης σχεδόν ισοσκελισμένο (-0,2% του ΑΕΠ). Η απορρόφηση θα προέλθει κατά 935 εκ ευρώ από την αύξηση των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού σε σχέση με τις εκτιμήσεις για το κλείσιμο του2014. Τα τακτικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 1328 εκ. ευρώ σε σχέση πάντοτε με το 2014. Συγκεκριμένα προβλέπεται αύξηση των Αμέσων Φόρων κατά 805 εκ ευρώ και των Έμμεσων Φόρων κατά 930 εκ. ευρώ. Επίσης μειώνονται τα έσοδα του ΠΔΕ κατά -420 εκ ευρώ. Ιδιαίτερα μειώνονται τα έσοδα από το ΕΣΠΑ κατά -970 εκ ευρώ, ενώ προβλέπεται αύξηση των ιδίων εσόδων κατά 500 εκ ευρώ.
Το ύψος των Δαπανών προβλέπεται να μειωθεί κατά -1321 εκ ευρώ. Το κονδύλι των Μισθών και Συντάξεων παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητο παρά το ότι ενσωματώνει τις αυξήσεις στους μισθούς (περίπου 130 εκ ευρώ) για το 2015 , Δικαστικών και Ένστολων μετά τις δικαστικές αποφάσεις. Μειώνονται τα κονδύλια που αφορούν σε Κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη (-459 εκ ευρώ) και σε Λειτουργικές Ανάγκες (-371 εκ ευρώ).Επίσης μειώνονται οι δαπάνες του ΠΔΕ κατά -400 εκ ευρώ.
Παρά τη μείωση του Φόρου Αλληλεγγύης κατά 30,0% (θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Φόρος αυτός ήταν προγραμματισμένος , ως έκτατος φόρος, να λήξει το τέλος του 2014 αλλά παρατάθηκε για να καλύψει το μέρος του δημοσιονομικού κενού ) και τη μικρή μείωση του φόρου στο πετρέλαιο , οι επιβαρύνσεις στην οικονομία θα αυξηθούν όπως αναφέραμε προηγουμένως.

Το σκέλος μεγέθυνσης της οικονομίας
Το προσχέδιο προβλέπει αύξηση του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας κατά 2,9% για το 2015. Η αύξηση θα προέλθει από την αύξηση της εγχώριας ζήτησης , κατά 2,2 ποσοστιαίες μονάδες ( αύξηση ιδιωτικής κατανάλωσης (+1,6%) , αύξηση επενδύσεων (+11,7%) και μείωση της δημόσιας κατανάλωσης 2,0% , σε σχέση με το 2014) και κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες από τον εξωτερικό τομέα (αύξηση εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών 5,2% και αύξηση εισαγωγών 2,2% σε σχέση με το 2014.
Η πρώτη παρατήρηση που χρειάζεται να γίνει στο σημείο αυτό είναι ότι η εγχώρια ζήτηση είναι αυτή που «τραβάει το κάρο» με ποσοστό 76,0% του υπολογιζόμενου ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Τώρα , όπως είναι γνωστό το μέγεθος επενδύσεις περιβάλλεται από πολλές αβεβαιότητες και εξαρτάται από πλήθος παραγόντων που δημιουργούν και τις κατάλληλες προσδοκίες. Δεν θέλω να αναφερθώ στο πλέγμα των παραγόντων που δημιουργούν ένα όχι κατάλληλο επενδυτικό κλίμα στην παρούσα πολιτική συγκυρία. Θα αναφερθώ μόνο στα υπάρχοντα τελευταία στοιχεία για το μέγεθος των επενδύσεων.
Ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία το 2013 μειώθηκε κατά - 12,8 (ΕΛΣΤΑΤ) ενώ το Α’ εξάμηνο του 2014 (ΕΛΣΤΑΤ) παρουσιάζει μείωση -8,0% Αυτό σημαίνει ότι για να παρουσιάσει την προβλεπόμενη αύξηση για το 2015, +11,7% (Προσχέδιο Προϋπολογισμού) θα πρέπει στους προσεχείς 18 μήνες να παρουσιάσει αύξηση σχεδόν +20,0%. Φαίνεται αρκετά αισιόδοξο σενάριο που γίνεται δυσκολότερο στην επίτευξή του , λόγων της πολιτικής συγκυρίας, αλλά και της μείωσης των δαπανών του ΠΔΕ κατά 400 εκ ευρώ όπως έχουμε αναφέρει προηγουμένως , αλλά και της αδυναμίας εισροής ΑΞΕ (οι καθαρές εισροές ΑΞΕ την περίοδο Ιανουάριος – Ιούλιος 2014 ανέρχονται σε 946,9 εκ ευρώ (ΤτΕ)).

Τρομακτική η έλλειψη ρευστότητας
Επίσης σημαντικός αρνητικός παράγοντας είναι η τρομακτική έλλειψη ρευστότητας στην ελληνική οικονομία, (αρνητικός ρυθμός χρηματοδότησης Δεκέμβριος 2013- Ιούλιος 2014 : - 13,3%) κάτι που δεν φαίνεται να αλλάζει ούτε μέσα στο 2015. Μάλιστα διαπιστώνεται και ένας ακόμα αρνητικός παράγοντας : η αύξηση του περιθωρίου επιτοκίου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα (3,97% τον Αύγουστο 2014 , ΤτΕ0 , παρά την έλλειψη ζήτησης αλλά συγχρόνως την μείωση του κόστους χρήματος για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Μάλιστα στον προϋπολογισμό ενώ αναφέρεται ως θετική εξέλιξη η μείωση κόστους χρήματος για το ελληνικό τραπεζικό, σύστημα, δεν υπάρχει καμία αναφορά για την αύξηση του περιθωρίου. Αναφορικά με τη συμβολή του εξωτερικού τομέα έχω την εντύπωση πως οι προβλέψεις είναι κοντά στην πραγματικότητα κυρίως λόγο της αύξησης των εξαγόμενων υπηρεσιών (Τουρισμός και Μεταφορές) οι οποίες παρουσιάζουν σημαντική μεγέθυνση το πρώτο οκτάμηνο του 2014 (16673,2 εκ ευρώ) κατά 22,5% έναντι του αντίστοιχου οκταμήνου του 2013 (13601,0 εκ ευρώ). Πάντως το μέγεθος του εξαγωγικού τομέα είναι μικρό ως % του ΑΕΠ για να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος της μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας και επηρεάζεται εύκολα από σειρά ευμετάβλητων παραγόντων της διεθνούς ή περιφερειακής συγκυρίας.

Η αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος.
Στο προσχέδιο ξεκαθαρίζεται ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί να βασίζεται στο «παλιό μοντέλο», με αύξηση της δημόσιας και ιδιωτικής κατανάλωσης, αλλά θα προέλθει από την αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων. Αναφέρεται στο Σχέδιο Προϋπολογισμού: « Η αναπτυξιακή πολιτική πρέπει να στηρίζει εξαγωγικούς κλάδους… ενδεικτικά τέτοιοι τομείς είναι ο τουρισμός, οι καλλιέργειες αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, η ενέργεια, τα logistics, η ναυτιλία, τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι επιχειρηματικές υπηρεσίες και η έρευνα. Καθώς το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας λόγω επιπέδου ανάπτυξης δεν μπορεί να επικεντρώνεται σε κλάδους οι οποίοι βασίζονται στο φθηνό εργατικό δυναμικό, η επιδιωκόμενη αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων και υπηρεσιών θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω της ενσωμάτωσης μεγαλύτερου τεχνολογικού περιεχομένου καινοτομίας και γνώσης»
Όλα τα παραπάνω έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την ελληνική πραγματικότητα : πχ. ο τουρισμός , ο οποίος αποτελεί αιχμή του δόρατος της μεγέθυνσης, δεν είναι δραστηριότητα εντάσεως εργασίας και βασίζεται ολοκληρωτικά στο απαράδεκτα φθηνό εργατικό κόστος; Τα υπόλοιπα είναι μόνο σχέδια.
Επίσης αναφέρει : « Η μεγαλύτερη μείωση (επενδύσεων) έχει σημειωθεί στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου στις κατοικίες, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 2,2% του ΑΕΠ το 2013 , από 12,5% του ΑΕΠ το 2007. Εάν εκτιμηθεί ότι οι επενδύσεις μπορούν να επιστρέψουν στην προ κρίσης μακροχρόνια τάση τότε οι προοπτικές για βιώσιμη ανάπτυξη ενισχύονται σημαντικά..». Ρωτώ : Η επίκληση για αναφορά στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου στις κατοικίες στα προ κρίσης επίπεδα (διότι αυτές καταποντίστηκαν δημιουργώντας αυτό το μεγάλο χάσμα επενδύσεων , παρασέρνοντας βεβαίως και τους εξαρτώμενους κλάδους) αποτελεί μέρος του νέου αναπτυξιακού προτύπου; Συνάδει δηλαδή με όσα υποστηρίζονται για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας με βάση την ενσωμάτωση μεγαλύτερου τεχνολογικού περιεχομένου καινοτομίας και γνώσης;