ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ... ΦΟΡΟ-ΣΟΚ! [PDF]

Θα πληρώσουμε επιπλέον μέτρα 6,4 δισ. ευρώ - Υφεση 2,3% φέτος και -1,3% το 2016 - Μαύρη τρύπα 4,2 δισ. στα έσοδα

Κατατέθηκε στη Βουλή, αμέσως μετά το Eurogroup το προσχέδιο του προϋπολογισμού ο οποίος προβλέπει ύφεση 2,6% για φέτος και 1,3% το 2016. Σύμφωνα με το προσχέδιο, τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού, σε ταμειακή βάση, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 49.462 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 0,8% περίπου, έναντι των εκτιμήσεων του 2015...



Οι φόροι συνολικά, έμμεσοι και άμεσοι, ανέρχονται για το 2016 44,8 δισ. Οι άμεσοι φόροι προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 19.926 εκατ. ευρώ. Στα έσοδα αυτά περιλαμβάνεται και ποσό ύψους 957 εκατ. ευρώ περίπου, λόγω της είσπραξης, τους πρώτους μήνες του 2016 των δύο δόσεων του ΕΝΦΙΑ του έτους 2015. Ωστόσο, το ποσό αυτό, σε δημοσιονομική βάση, θα υπολογισθεί στο έτος 2015,

• Οι έμμεσοι φόροι, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο ποσό των 24.874 εκατ. ευρώ. Συνολικά πάντως οι Ελληνες θα πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη καθώς οι επιπλέον φόροι που έρχονται για το 2016 ανέρχονται σε 2,5 δισ. ευρώ.

Ομως, οι συνολικές παρεμβάσεις, δηλαδή φορολογικά μέτρα και άλλες περικοπές, ανέρχονται σε 6,4 δισ. ευρώ για το 2015 και το 2016.

• Τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις προβλέπονται στα 2 δισ. ευρώ περίπου. Το σημαντικό μέρος των εσόδων αυτών θα προέλθει από την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα μη τακτικά έσοδα στο 2016, είναι μειωμένα σε σχέση με αυτά του 2015, λόγω της μειωμένης πρόβλεψης για είσπραξη εσόδων από το πρόγραμμα ενίσχυσης της ρευστότητας από τη χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς και των εσόδων από ANFAs και SMPs.

Τα έσοδα του ΠΔΕ εκτιμώνται σε 3.882 εκατ. ευρώ, σε ταμειακή βάση, και 3.866 εκατ. ευρώ, σε δεδουλευμένη βάση.

Oι συνολικές δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 48.935 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 355 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το έτος 2015. Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 41.735 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 214 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το έτος 2015.

H απασχόληση αναμένεται να περιοριστεί κατά 1,6% φέτος και 1% το 2016 και η ανεργία να αυξηθεί, από το 25,4% το 2015 στο 25,8% το 2016.
Το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει επίσης ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί το τρέχον έτος κατά 1,6% και 2,4% το 2016. Πτωτικά θα κινηθεί και η δημόσια κατανάλωση (-1,2% φέτος και 2,1% την επόμενη χρονιά).

Στον Προϋπολογισμό του 2016 περιλαμβάνονται παρεμβάσεις με κυριότερες αυτές στη φορολογική πολιτική και στην κοινωνική ασφάλιση.
Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις στη φορολογική πολιτική αφορούν κυρίως:
- στην αναμόρφωση του κώδικα ΦΠΑ,
- στην αναμόρφωση των συντελεστών της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης,

- στην αύξηση των συντελεστών στο φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων,
- στην αύξηση προκαταβολής του φόρου εισοδήματος στους ελεύθερους επαγγελματίες,
- στην αύξηση συντελεστών φορολόγησης εισοδήματος από ενοίκια και

- στην επέκταση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου στο 30% των κερδών του ΟΠΑΠ από παιχνιδομηχανές.
Οι παρεμβάσεις στην κοινωνική ασφάλιση αφορούν κυρίως:
- στην εξοικονόμηση από την ασφαλιστική μεταρρύθμιση στο Δημόσιο και στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης,

- στις εισφορές και λοιπές παροχές στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης μέσω της επιβολής και αύξησης της εισφοράς για την υγειονομική περίθαλψη των συνταξιούχων και
- στην προσαρμογή του συντελεστή για την παροχή εφάπαξ.

Τα παραπάνω μεγέθη αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια που καλείται να διαχειριστεί η κυβέρνηση. Σε αυτά τα στενά πλαίσια καταφέραμε να εξασφαλίσουμε πρόσθετους πόρους για την κοινωνική προστασία και την οικονομική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα:

Αυξήθηκε το ανώτατο όριο δαπανών των νοσοκομείων κατά περίπου 150 εκ. ευρώ για το 2015 (σε σχέση με τον περσινό προϋπολογισμό) και το νέο αυτό αυξημένο όριο θα διατηρηθεί για το 2016 και τα επόμενα χρόνια.

Προβλέφθηκαν δαπάνες για την ανακούφιση των οικονομικά ασθενέστερων (περίπου 100 εκ.) που θα χρηματοδοτήσουν δράσεις για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.

Τέλος, προβλέπονται αυξημένες οι δαπάνες του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 50 εκ. ευρώ για την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανάπτυξης.

Αναλυτικά οι προβλέψεις για το 2016 είναι οι εξής:

Το έτος 2014, το πρωτογενές αποτέλεσμα (προ τόκων) της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 630 εκατ. ευρώ ή 0,4% του ΑΕΠ, μειωμένο κατά 2,7 δισ. ευρώ περίπου σε σχέση με το στόχο του Προϋπολογισμού που είχε εκτιμηθεί σε 3,3 δισ. ευρώ ή 1,8% του ΑΕΠ. Η δημοσιονομική αυτή εξέλιξη αποδίδεται κυρίως στη μείωση, σε σχέση με τους στόχους του Προϋπολογισμού, των φορολογικών εσόδων κατά 1,2 δισ. ευρώ, στην αύξηση των επιστροφών φόρων (σε εθνικολογιστική βάση) κατά 475 εκατ. ευρώ, στη μείωση του ταμειακού ισοζυγίου του ΠΔΕ κατά 416 εκατ. ευρώ, στη μείωση (σε εθνικολογιστική βάση) των απαιτήσεων και των προκαταβολών από την ΕΕ για το ΠΔΕ κατά 377 εκατ. ευρώ, στη μείωση (σε εθνικολογιστική βάση) του ισοζυγίου των ΟΤΑ κατά 114 εκατ. ευρώ και των ΟΚΑ κατά 273 εκατ. ευρώ. Για το έτος 2015 το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Προγράμματος, είχε εκτιμηθεί στον Προϋπολογισμό (Νοέμβριος 2014) ότι θα διαμορφωθεί σε 5,6 δισ. ευρώ ή 3% του ΑΕΠ, ενώ με βάση τη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA) είχε εκτιμηθεί σε 7,4 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ.
Με δεδομένα:
 την έλλειψη χρηματοδότησης της χώρας κατά το 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου από το Μηχανισμό Στήριξη για την εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων, γεγονός που επέβαλε την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους από τα κρατικά διαθέσιμα στερώντας πόρους που προορίζονταν για τον πραγματικό τομέα της οικονομίας με σημαντικά πολλαπλασιαστικά δημοσιονομικά και αναπτυξιακά οφέλη (εξόφληση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και επιστροφές φόρων) καθώς και για αμιγώς αναπτυξιακούς σκοπούς (δαπάνες ΠΔΕ),
 τη μεταφορά της αρνητικής επίπτωσης έναντι των στόχων από το 2014 στο 2015 και
 τις πρόσφατες εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα, διαμορφώθηκαν ιδιαίτερα πιεστικές δημοσιονομικές και χρηματοδοτικές συνθήκες για την εκτέλεση του Προϋπολογισμού. Με βάση τα στοιχεία της εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 8μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2015, σε ταμειακή βάση, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 3,8 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 0,5 δισ. ευρώ έναντι του στόχου, ενώ το ισοζύγιο του Κρατικού Προϋπολογισμού σε έλλειμμα 1,1 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,7 δισ. ευρώ. Ειδικότερα:
 Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού ανήλθαν σε 30,7 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας μείωση κατά 4,2 δισ. ευρώ έναντι του στόχου, εκ των οποίων ποσό 1,7 δισ. ευρώ αφορά την υστέρηση στα έσοδα από ANFAs & SMPs και ποσό 917 εκατ. ευρώ αφορά την υστέρηση των φόρων στην περιουσία, που οφείλεται στην καθυστέρηση βεβαίωσης και τη μη είσπραξη των δύο πρώτων δόσεων του ΕΝΦΙΑ.
 Οι δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού ανήλθαν στα 31,9 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 4,7 δισ. ευρώ έναντι του στόχου. Οι δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού είναι μειωμένες κατά 3,2 δισ. ευρώ έναντι του στόχου, κυρίως λόγω της μείωσης των πρωτογενών δαπανών κατά 2,8 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες του ΠΔΕ είναι μειωμένες κατά 1,5 δισ., κυρίως λόγω του επαναπροσδιορισμού του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις ταμειακές συνθήκες που επικρατούσαν στους προηγούμενους μήνες.
Υπό την προϋπόθεση ότι η ταμειακή ρευστότητα θα αποκατασταθεί με την ομαλή χρηματοδότηση από το Μηχανισμό Στήριξης για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους με βάση τα συμφωνηθέντα, εκτιμάται ότι σε όρους της Σύμβασης Οικονομικής Συμφωνίας το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους -418 εκατ. ευρώ ή -0,24% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για έλλειμμα -434 εκατ. ευρώ ή -0,25% βελτιωμένο κατά 17 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA) εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 1,3 δισ. ευρώ ή 0,8% του ΑΕΠ. Η δημοσιονομική στρατηγική για το 2015 περιλαμβάνει την υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και θεσμικών αλλαγών καθώς και την περαιτέρω αναδιάρθρωση
του δημόσιου τομέα, προκειμένου να διευκολυνθεί η επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας. Τέλος σημειώνεται ότι στο 2015 έχουν περιληφθεί μεταξύ άλλων και:
 η αυξημένη δαπάνη για την χορήγηση του ΕΚΑΣ,
 η αυξημένη επιχορήγηση στα νοσοκομεία για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών,
 η δαπάνη για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ανθρωπιστικής κρίσης,
 η επίτευξη του στόχου των δαπανών του ΠΔΕ, ύψους 6,4 δισ. ευρώ και
 η δαπάνη διενέργειας των εκλογών και του δημοψηφίσματος.

Οπως τονίζεται το μέγεθος, όπως και η ένταση της οικονομικής προσαρμογής είχε σοβαρές αρνητικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η σωρευτική απώλεια της οικονομικής δραστηριότητας σε όρους πραγματικού ΑΕΠ, η οποία ξεπέρασε το 25%, πυροδότησε ταυτόχρονα ένα φαύλο κύκλο στη δυναμική του λόγου χρέους/ΑΕΠ της Γενικής Κυβέρνησης, ο οποίος αυξήθηκε από 129,7% του ΑΕΠ το 2009 σε 177,1% του ΑΕΠ το 2014.

Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα εποχικά διαθέσιμα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε όρους όγκου κατά το 2ο τρίμηνο του 2015 παρουσίασε αύξηση κατά 0,9% σε σχέση με το 1ο τρίμηνο του 2015, ενώ σε σύγκριση με το 2ο τρίμηνο του 2014, παρουσίασε αύξηση 1,6%. Τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του έτους, δεν επιβεβαιώνουν την επιδείνωση που παρουσιάζουν οι δείκτες οικονομικού κλίματος. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης. Από την ανάλυση των συνιστωσών του ΑΕΠ προκύπτει ότι η συνολική καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 1,1% σε σχέση με το 1ο τρίμηνο του 2015, ενώ σε σύγκριση με το 2ο τρίμηνο του 2014 παρουσίασε αύξηση 2,2%. Οι σημαντικές οικονομικές εξελίξεις το πρώτο εξάμηνο του 2015 σηματοδοτούν ότι το μέγεθος της οικονομικής ανάπτυξης θα επηρεαστεί δυσμενώς, κυμαινόμενο τελικώς σε αρνητικό πεδίο το 2015:
 Πρώτον, παρά το γεγονός ότι τα διαθέσιμα εθνικολογιστικά στοιχεία του δεύτερου τριμήνου παρουσίασαν θετική μεταβολή του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, η εξέλιξη αυτή αναμένεται να αντιστραφεί στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, καθώς θα υποχωρεί σταδιακά και η καταναλωτική δαπάνη, που ενίσχυσε το ΑΕΠ στο πρώτο εξάμηνο.
 Δεύτερον, η καθυστέρηση σε σχέση με την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους, συνετέλεσε και στη συρρίκνωση της εισροής ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα και κατ' επέκταση στην ελληνική οικονομία, τόσο μέσω του Ευρωσυστήματος όσο και μέσω του Έκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας. Η πρόσφατη εφαρμογή των μέτρων ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων προκειμένου να προστατευτεί η συστημική ευστάθεια του ελληνικού τραπεζικού συστήματος εκτιμάται ότι θα φέρει περαιτέρω απώλειες σε όρους τραπεζικής πίστης, χορηγήσεων και ρευστότητας, οι οποίες θα επιδράσουν αρνητικά στις επενδύσεις, την κατανάλωση και τον εσωτερικό τουρισμό στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Με αυτά τα δεδομένα το πραγματικό ΑΕΠ το 2015 αναμένεται να μειωθεί κατά 2,3%. Στην εξέλιξη αυτή αναμένεται να συμβάλει η πτώση στην ιδιωτική και τη δημόσια κατανάλωση (-1,6% και -1,2% αντίστοιχα), η σημαντική μείωση στην επενδυτική δραστηριότητα (-16,5%) καθώς και η θετική συμβολή του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών (0,7%) λόγω
της μεγαλύτερης πτώσης των εισαγωγών (-3,6%) σε σχέση με τις εξαγωγές (-1,5%). Σημειώνεται ότι η εκτίμηση αυτή για το ΑΕΠ μπορεί να αποδειχθεί συντηρητική και να βελτιωθεί. Η αβεβαιότητα αυτή οφείλεται στην έλλειψη διαθέσιμων στοιχείων, ιδιαίτερα για την επίπτωση των κεφαλαιακών ελέγχων στην πραγματική οικονομία, αφού τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου δεν ενσωματώνουν ακόμα την εξέλιξη των ελέγχων της κίνησης κεφαλαίων ή της υιοθέτησης των νέων δημοσιονομικών μέτρων.
Η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος έχει συμβάλει στην αναβολή επενδυτικών σχεδίων, καθώς οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 10,6% σε σχέση με το 1οτρίμηνο του 2015, ενώ σε σχέση με το 2ο τρίμηνο του 2014 μειώθηκαν κατά 3,3%.

Στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας στο 2ο τρίμηνο του 2015, μείωση κατά 1,8% σε σχέση με το 2ο τρίμηνο του 2014 παρουσίασαν οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 4,2% ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 1,6%), ενώ μείωση κατά 3,5% παρουσίασαν την ίδια περίοδο σε σχέση με το 2ο τρίμηνο του 2014 και οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (οι εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 4,0% και οι εισαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 1,1%).

Στην εισήγηση αναφέρεται επίσης:

Καταθέτουμε προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2016 που αποτυπώνει τις κυβερνητικές προτεραιότητες για κοινωνική δικαιοσύνη και δημοσιονομική υπευθυνότητα. Η κυβέρνηση δεν έχει την πολυτέλεια να καταθέτει προϋπολογισμό σε συνθήκες οικονομικής ευημερίας. Αντίθετα, οφείλει να λάβει υπόψη τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες και να τηρήσει τις πολιτικές της δεσμεύσεις. Από την άλλη καλείται να επιδιώξει την αναδιανομή των δημόσιων πόρων προς την προστασία των οικονομικά αδύνατων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προτεραιοτήτων αποτελεί μια σημαντική πρόκληση και απαιτεί μεγάλη προσπάθεια που θα συνεχιστεί, με τη συνεισφορά σας, μέχρι την κατάθεση του τελικού σχεδίου. Στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του έτους 2016 προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ (ορισμός προγράμματος) σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης. Οι μειωμένοι δημοσιονομικοί στόχοι τόσο για το 2016 όσο και για τα επόμενα έτη αποτυπώνουν την επιτυχία της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές να εξασφαλίσει σημαντικό δημοσιονομικό χώρο. Στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού έγινε προσπάθεια για βέλτιστη αξιοποίηση αυτού του χώρου, εξαντλώντας όλα τα δημοσιονομικά περιθώρια για την στήριξη της κοινωνικής πολιτικής, που είχε συρρικνωθεί δραματικά τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς να υπονομεύεται η λειτουργία του κράτους. Αναγνωρίζουμε ωστόσο πως ο υπάρχον δημοσιονομικός χώρος δεν επαρκεί για την πλήρη ανακούφιση των πιο ευάλωτων νοικοκυριών. Σε πολλές περιπτώσεις χρειάστηκε να εξοικονομηθούν δαπάνες από άλλες χρήσεις, παρότι είχαν ήδη περικοπεί σημαντικά, προκειμένου να στηριχθούν κοινωνικές υπηρεσίες όπως η υγεία και το ασφαλιστικό σύστημα.


Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές
Ο Κρατικός Προϋπολογισμός έχει, εξ ορισμού, βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Μεσοπρόθεσμα, αυτό που χρειάζεται είναι η σταδιακή αποκατάσταση της σταθερότητας και η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης. Στο επόμενο διάστημα η ελληνική οικονομία θα εισέλθει σε μια διαδικασία σημαντικών μεταρρυθμίσεων με μια σειρά δημοσιονομικών παρεμβάσεων και διαρθρωτικών αλλαγών. Η διαδικασία προσαρμογής δεν θα είναι εύκολη αλλά θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια σύγχρονη ελληνική οικονομία απαλλαγμένη από τις παθογένειες του παρελθόντος που κληρονομήσαμε. Η κυβέρνηση σκοπεύει να προχωρήσει σε όλες εκείνες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που θα αποκαταστήσουν την κοινωνική δικαιοσύνη και θα επιτρέψουν στην ελληνική οικονομία να σταθεί στα πόδια της κινητοποιώντας τις παραγωγικές της δυνατότητες. Αυτό με τη  σειρά του θα επιτρέψει στο κράτος να αντλεί περισσότερα έσοδα από μια ολοένα και μεγαλύτερη φορολογική βάση, ανακατανέμοντας παράλληλα τα φορολογικά βάρη.


ΟΛΟ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΕΔΩ