Πώς το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα μπορεί να μετατραπεί σε παγίδα φτώχειας

Φόβους ότι μια γενικευμένη εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα οδηγήσει αφενός στην...


 υποκατάσταση άλλων προνοιακών, και όχι μόνον, πολιτικών, αφετέρου θα εγκλωβίσει σε μια παγίδα φτώχειας ένα σημαντικό αριθμό πολιτών, εκφράζει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, που προτίθεται να επανεξετάσει τη σκοπιμότητα της γενικευμένης εφαρμογής του μέτρου, το οποίο σήμερα υλοποιείται πιλοτικά σε 13 δήμους.
Η πίεση από τους εκπροσώπους των δανειστών είναι μεγάλη. Δεν υπάρχει συνάντηση ακόμη και με τα χαμηλότερα τεχνικά κλιμάκια που να μην τίθεται εμφατικά το θέμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Μάλιστα, παρ’ ότι δεν υπήρχε στο πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος, βρέθηκε στη λίστα με τα υπό συζήτηση θέματα με τους θεσμούς, από τον αρμόδιο υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, προκαλώντας έκπληξη αλλά και αντιδράσεις μεταξύ κυβερνητικών στελεχών.
Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, βέβαια, επεδίωξε να το υποβαθμίζει, επισημαίνοντας σε όλους τους τόνους ότι απαιτείται ενδελεχής αξιολόγηση του πιλοτικού προγράμματος αλλά και του τι ισχύει σε άλλες χώρες αντίστοιχες με την Ελλάδα, η οποία διαθέτει ένα οργανωμένο –αν και αναποτελεσματικό- κοινωνικό κράτος, προκειμένου στη συνέχεια να κριθεί η σκοπιμότητα επέκτασής του σε εθνικό επίπεδο. Στο εσωτερικό της κυβέρνησης πληθαίνουν πλέον οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η λογική του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος έρχεται να αντικαταστήσει –σταδιακά– μια σειρά άλλων προνοιακών πολιτικών, συμπιέζοντάς τις προς τα κάτω, ενώ παράλληλα μετατοπίζεται το ενδιαφέρον από την αντιμετώπιση του προβλήματος, δηλαδή της ανισότητας, στη διαχείριση του αποτελέσματος, δηλαδή της φτώχειας. Σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό για την Καταπολέμηση της Ανεργίας Ράνια Αντωνοπούλου, πρόκειται για μια καίριας σημασίας πολιτική επιλογή.
Η λύση για τις 200.000 και πλέον οικογένειες που ενώ εργάζονται, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, αλλά και για τις περισσότερες από 350.000 οικογένειες που ζουν χωρίς να έχουν κανέναν εργαζόμενο, δεν είναι η καταβολή ενός ποσού ως ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Είναι είτε η διασφάλιση ενός εισοδήματος ικανού να τους εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή διαβίωση και κατά συνέπεια η λύση έρχεται μέσα από την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα προ κρίσης επίπεδα και την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων είτε η εξασφάλιση απασχόλησης, με τη λύση να ακουμπά σε προγράμματα εγγύησης της εργασίας. Αλλά και η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου μιλώντας στην «Κ», αφού ξεκαθαρίζει ότι η κυβέρνηση δεν απορρίπτει το ενδεχόμενο να συνεχιστεί με κάποιον τρόπο το πρόγραμμα, επισημαίνει ότι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν είναι εξ ορισμού καλή πολιτική.
Ιδιαίτερα σε μια χώρα με υψηλή ανεργία, όπως η Ελλάδα, μεγάλη φοροαποφυγή και εισφοροδιαφυγή και ανεξέλεγκτη μαύρη εργασία, η εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μηχανισμός διαιώνισης της κατάστασης και εγκλωβισμού της κοινωνίας στη φτώχεια.
Αν και η προηγούμενη κυβέρνηση είχε συμφωνήσει στην επανεξέταση του συνόλου των προνοιακών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου και του ΕΚΑΣ αλλά και του επιδόματος ανεργίας, προκειμένου να εξοικονομηθούν πόροι της τάξης του 1-1,5 δισ. ευρώ για την καθολική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε περίπου 700.000 οικογένειες, στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν πλέον ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσει άλλα μέτρα και κυρίως τη δημιουργία ευκαιριών για όλους τους πολίτες και σαφώς δεν πρέπει να καταργήσει μια σειρά από άλλες προνοιακές δομές. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται εντός του επομένου διαστήματος η αξιολόγηση του πιλοτικού προγράμματος, το οποίο με σημαντικά προβλήματα υλοποιείται σε 13 δήμους της χώρας. Η αξιολόγηση των 5 από τους 13 δήμους θα γίνει από την Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έναντι 2 εκατ. ευρώ είχε αναλάβει και τη σύνταξη μελέτης επί του θέματος, ενώ τους υπόλοιπους 8 δήμους θα αξιολογήσει το Εθνικό Ιδρυμα Ανθρωπίνου Δυναμικού.