Η ΕΡΤ ως πειραματόζωο

Του Αλέκου Μάρκελου*

Το κείμενο του συναδέλφου Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή (εδώ) με στενοχώρησε. Ίσως γιατί περίμενα περισσότερα. Με δημοσιογραφική πένα βαριά και ενίοτε συναρπαστική ευθύτητα στην γραφή του με έχει κατακτήσει ως  αναγνώστη εδώ και χρόνια...


Συμφωνώ ή διαφωνώ, είναι αδιάφορο, με ενδιαφέρει κάθε κείμενο που με «εξιτάρει». Λέει ο συνάδελφος λίγο ή πολύ πως «...και που δεν εκπέμπει η ΕΡΤ λόγω των συνεχιζόμενων απεργιών, ε, δεν έλειψε σε κανέναν δα».

Η ΕΡΤ και τα όποια προγράμματά της λείπουν σε όσους λείπουν, όντας αυτά που είναι. Αν ήταν αυτά που θα έπρεπε ή θα μπορούσαν να είναι, είμαι βέβαιος πως θα έλειπαν σε περισσότερους. Όμως ακόμη και στα χειρότερα της η ΕΡΤ έχει υψηλά ποσοστά τηλεθεατών ανώτατης εκπαίδευσης, στο λεγόμενο δηλαδή «στη γλώσσα μας» ποιοτικό κοινό.  Με προέλευση τόσο από τον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα. Και λείπουν πολύ στους Έλληνες του εξωτερικού ως βασική πηγή ενημέρωσης για τα όσα –δραματικά βεβαίως- συμβαίνουν στην Ελλάδα. Λείπει ακόμη η ΕΡΤ μέσω της αφωνίας του δορυφορικού της προγράμματος -λόγω των απεργιών- και ως «εργαλείο» προβολής και διαφήμισης της Ελλάδας και των επίσημων θέσεων της στο εξωτερικό. Όπως με το -επιτέλους!-αγγλόφωνο δελτίο που ξεκίνησε η ERT WORLD.

Η ΕΡΤ έχει υπαχθεί στο καθεστώς οικονομικής δημοσιο-υπαλληλοποίησης (του ενιαίου μισθολογίου) με συνέπεια όλοι –οριζόντια- να υποστούν και πάλι δραματικό «τσεκούρεμα» στις αποδοχές τους. Αντικειμενικά η κάθε ΕΡΤ (όπως και το ΑΠΕ) δεν είναι συνηθισμένη δημόσια υπηρεσία, έστω και λόγω ωραρίων και συνθηκών. Έχω κάνει εκατοντάδες ζωντανές συνδέσεις σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες εργασίας μαζί με ηρωικούς τεχνικούς (λινκάδες, κάμεραμαν, ηχολήπτες, κοντρόλ, στούντιο) ένα αρμονικό σύμπλεγμα ενορχηστρωμένων επαγγελματιών για να δείτε στην τηλεόραση  σας ζωντανά τις εξελίξεις από κάθε γωνιά του πλανήτη. Και στην ιδιωτική και στη δημόσια τηλεόραση. Ε, δεν είναι ο ορισμός του δημοσίου υπαλλήλου η εργασία αυτών των ανθρώπων δα.
Όχι, δεν προσπαθώ να ωραιοποιήσω την ΕΡΤ, κάθε άλλο. Χρόνια η παθογένεια αλλά η ανερμάτιστη κατεδάφιση σίγουρα δεν είναι σε καμμία περίπτωση, λύση. Η διέξοδος από την κρίση, (για τη χώρα, για την ΕΡΤ, για όλους) πρέπει να είναι προς τα πάνω, στην ανάταση.

Ναι, χωρίς μισόλογα, χρειάζονταν και χρειάζονται τομές και ξεκαθάρισμα στην ΕΡΤ. Απο-ασυλοποίηση την είχαν πει κάποτε. Όμως αυτή η απλή διατύπωση δεν έχει μείνει πάγο-κολόνα στο χρόνο. Για ποιά ΕΡΤ μιλάμε;
Άλλη ήταν η κατασπατάληση του χρήματος στην ΕΡΤ προηγουμένων ετών και διοικήσεων και άλλοι την πληρώνουν σήμερα. Αυτοί που «έβαλαν το χέρι στο βάζο» και μάλιστα βαθιά τα προηγούμενα χρόνια, την «έκαναν με μικρά πηδηματάκια». Για ελάχιστους μέχρι τώρα έχει αποφανθεί η δικαιοσύνη, (όπως για τον κ. Χρήστο Παναγόπουλο, πρώην πρόεδρο της ΕΡΤ και νυν στέλεχος του Ομίλου Αλαφούζου και  για μια μόνο από τις πολλές περιπτώσεις), ενώ η κατασπατάληση ήταν αχαλίνωτη. Ναι, για αυτήν την ατιμώρητη διασπάθηση του οβολού των πολιτών για εξυπηρέτηση αλλότριων σκοπών (κερδοσκοπία), να κλάψουμε μαζί.

Στην ΕΡΤ μετά από τα εγκληματα του πρόσφατου παρελθόντος (όχι μόνο αλλά κυρίως) έγιναν εκκαθαρίσεις, απολύσεις, μείωση προσωπικού, οριζόντιες, επαναλαμβανόμενες περικοπές αποδοχών, περιορισμός σπατάλης και άλλα. Η σύνθεση του προσωπικού αλλάζει, νεώτερες γενιές –περιθωριοποιημένες πριν από την στρατιές των εκάστοτε «φυτευτών»-  τρέχουν το πρόγραμμα, αποτελούν τον παραγωγικό κορμό της ΕΡΤ. Αορίστου χρόνου και συμβασιούχοι (άλλη ντροπή διαρκείας)  αντικατέστησαν τους φευγάτους, η ΕΡΤ λειτουργεί από την γενιά των χαμηλόμισθων εδώ και καιρό. Και ο συνδικαλισμός που είχε καταντήσει παραμάγαζο, έχει αλλάξει. Είπαμε, τα πράγματα δεν έμειναν στάσιμα στην ΕΡΤ μετά τη δημόσια διαπόμπευση όσων πληρώνονταν τα προηγούμενα χρόνια με αστρονομικά ποσά ή έτρωγαν με χρυσά κουτάλια από παραγωγές «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει».

Οι μισθοί όμως  που τσεκουρώνονται αλύπητα σήμερα στην ΕΡΤ με το νομοθέτημα, είναι ήδη στα όρια του κατώτατου, η δε κατασπατάληση αν μη τι άλλο έχει ελαχιστοποιηθεί, οι έλεγχοι –ευτυχώς πια- είναι διαρκείς και κάθε διευθυντής τρέμει να βάλει την υπογραφή του ακόμη και για αγορά χαρτιού τουαλέτας, το οποίο παρεμπιπτόντως δημοσιεύεται στο diavgeia.gov.gr. Έχει και η υπερβολή τα καλά της.

Η ΕΡΤ όλο αυτό τον καιρό βρίσκεται σε διαρκές μεταβατικό στάδιο, ένα πειραματόζωο μιας νέας εποχής όπως ο καθείς την αντιλαμβάνεται και την εφαρμόζει -υπό καθεστώς πτωχευτικού πανικού- κατά το δοκούν. Με συνεχείς αλλαγές πολιτικού υπευθύνου και με τον εκ των πραγμάτων «ευνουχισμό» των τελευταίων και του σημερινού Δ.Σ της ΕΡΤ τα οποία στερήθηκαν το δικαίωμα να παράγουν έργο. Προσπάθειες έγιναν και γίνονται αλλά οι εξελίξεις συνεχώς «βγάζουν τη μηχανή από τη πρίζα».
Επιτέλους ας συμφωνήσουν τα κόμματα στο μίνιμουμ που είναι αναγκαίο για να συνεχίσει σε καθεστώς νηφαλιότητας η  ΕΡΤ τον δρόμο της. Με υπερκομματική και ισχυρή στήριξη της διοίκησης να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση και ο εξορθολογισμός, όπου χρειάζεται. Παραγωγικά. Και ας αξιοποιηθούν πρώτα οι εντός της δημιουργικές δυνάμεις, πρόσωπα, ιδέες, προγράμματα, ουσιαστικές ενημερωτικές εκπομπές και ειδήσεις, πολιτιστικές παραγωγές, νέος τουρισμός, νέα γενιά, ντοκιμαντέρ, παραγωγές χαμηλού κόστους, εσωτερικές παραγωγές, νέοι σκηνοθέτες, ελληνικός και παγκόσμιος κινηματογράφος, χίλια δύο καλά.

Αρκεί το –σταγόνα στον ωκεανό πια, φτάνει με αυτήν την καραμέλα-- ανταποδοτικό τέλος για να κάνει η ΕΡΤ καλά την δουλειά της. Παραδείματα ιδιαίτερα ωφέλιμης για τη χώρα και την κοινωνία των πολιτών δημόσιας τηλεόρασης υπάρχουν και δεν θα επαναλάβω το BBC και τα Ευρωπαϊκά Δημόσια ραδιοτηλεοπτικά ΜΜΕ. Εδώ στην Αυστραλία παρακολουθώ το ABC και το SBS (πολλά κανάλια μαζί, συνολικά) και νοιώθω ως τηλεθεατής και πολίτης θαυμασμό, όπως τα εκτιμούν και τα αγαπούν και οι περισσότεροι Αυστραλοί. Για τα οποία επίσης πληρώνουν.

Ε, λοιπόν η ΕΡΤ πρέπει και μπορεί να κάνει το δικό της άλμα εμπρός. Αλλά να την αφήσουν όλοι να το κάνει. Δεν είναι ούτε αδιάφορη, ούτε περιττή. Εκτός από την προστασία της δημόσιας περιουσίας του αγαθού της πληροφόρησης και την παρουσίαση των επίσημων απόψεων και θέσεων της κυβέρνησης (της Πολιτείας, εννοώ), συμβάλει με τα δικά της κεφάλαια, ναι αυτά του ανταποδοτικού τέλους, στην αναζωογόνηση της τηλεοπτικής παραγωγής, την επιβίωση δεκάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων του ευρύτερου τομέα (και των θέσεων εργασίας), την προβολή εκατοντάδων εκδηλώσεων από θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες μέχρι νέο κινηματογράφο, αθλητισμό (και όχι μόνο πρωταθλητισμό), επιστημονικά και πολιτικά θέματα και συνέδρια, νεανικές εκδηλώσεις, τη δράση φορέων και ατόμων στην περιφέρεια και την ομογένεια, προγράμματα για τα άτομα με αναπηρία, όλα στοιχεία συνεκτικά της Κοινοτικής αντίληψης που τόσο λείπει στην Ελλάδα. Στηρίζει με τα ίδια λεφτά εκατοντάδες ακόμη εκδηλώσεις, μέσα από τις χορηγίες της, στην Αθήνα και την επαρχία.

Στην αποκαλούμενη «μπλογκόσφαιρα» που στάζει αίμα και μούχλα, εκεί που κυριαρχεί η εμπάθεια και ο φθόνος, η ΕΡΤ έχει γίνει σάκος του μποξ, έρμαιο του κάθε παραμάγαζου μικροσυμφερόντων. Τα έγκυρα Μέσα και οι βαριές υπογραφές οφείλουν περισσότερη εμβάθυνση, λιγότερη ισοπέδωση και –γιατί όχι- δημιουργικές προτάσεις. Άλλωστε η δημόσια Τηλεόραση είναι ακριβώς αυτό:
-Όλων μας!

Και, αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε.

*Ο Αλέκος Μάρκελλος είναι δημοσιογράφος και ζει μόνιμα στην Αυστραλία. Δημοσιεύθηκε στο protagon.gr